Egzegeza Starego Testamentu kurs zaawansowany

obowiązkowe

Egzegeza Starego Testamentu WT-S1-Tprote-EST4

w sali

Celem przedmiotu jest pogłębienie i rozwijanie umiejętności samodzielnej, metodycznie kontrolowanej interpretacji tekstów starotestamentowych (Biblii Hebrajskiej).

Student rozwija własne, egzegetyczne umiejętności badawcze przede wszystkim w zakresie metody historyczno-krytycznej i przy krytycznym wykorzystaniu literatury przedmiotu, również w językach obcych. Samodzielnie interpretuje tekst biblijny, krytycznie oceniając tezy pochodzące z dotychczasowych interpretacji oraz rozwija umiejętności stosowania interpretacji perykop starotestamentowych w praktyce kościelnej. Jednocześnie poznaje zagadnienia teologiczne, które obecne są w badanych tekstach, osadzając je w kontekście całego Starego Testamentu. Integralną częścią kursu jest blok seminaryjny "Od tekstu do kazania", który w oparciu o pracę grupową i przy wykorzystaniu dostępnych pomocy naukowych, ma doprowadzić do powstania konspektu kazania na wybraną perykopę starotestamentową.

LITERATURA PODSTAWOWA

Źródła:

Biblia Hebraica Stuttgartensia, wyd. 5, Stuttgart 1997; Septuaginta, red. A. Rahlfs, Stuttgart 1982; Biblia sacra iuxta vulgatam versionem, wyd. R. Weber, Stuttgart 1969.

Podręcznik:

Slawik J., Egzegeza Starego Testamentu. Wprowadzenie do metod egzegetycznych, Warszawa 2004.

Słowniki języka hebrajskiego i gramatyki:

Gesenius W., Hebräisches und aramäisches Handwörterbuch über Alten Testament, bearbeitet von R. Meyer, U. Rüterswörden, J. Renz. H. Donner, 18. Auflage, Berlin-Heidelberg 2013; lub

Koehler L., Baumgartner W., Hebräisches und aramäisches Lexikon zum Alten Testament, neu bearbeitet von W. Baumgartner, J.J. Stamm und B. Hartmann, Leiden i in. 1995 [HAL]; lub

Koehler L., Baumgartner W., Lexicon in Veteris Testamenti Libros, Leiden 1953-1985 [KBL] (ewentualnie polski nieudany przekład: Koehler L., Baumgartner W., Stamm J.J., Wielki słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu, t. I-II, Prymasowska Seria Biblijna, Warszawa 2008).

Abramowiczówna Z. (red.), Słownik grecko-polski, Warszawa 1965; Rehkopf F., Septuaginta-Vokabular, Göttingen 1989;

Gesenius W., Hebräische Grammatik, nowo opracowana przez E. Kautzscha, wyd. 28, Leipzig1909, wydawane w Gesenius-Kautzsch-Bergsträsser, Hebräische Grammatik, Hildesheim i in. 1991 (przekład angielski: Gesenius’ Hebrew Grammar as edited and enlarged by the late E. Kautzsch. Second English edition revised in accordance with the twenty-eighth German edition [1909] by E.A. Cowley, Oxford 1910, 1949).

Słowniki teologiczne:

Jenni E., Westermann C. (wyd.), Theologisches Handwörterbuch zum Alten Testament, München-Zürich 1984 (tłumaczenie angielskie Theological Lexicon of the Old Testament, tłum. M.E. Biddle, Peabody 1997); Botterweck J., Fabry H.-J., Ringgren H. (wyd.), Theologisches Wörterbuch zum Alten Testament, t.1-8+10, Stuttgart 1970-1999 (tłumaczenie na język angielski Theological Dictionary of the Old Testament, t.1-11, Grand Rapids 1996-2001); Kittel W. (wyd.), Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament, t.1-9, Stuttgart i in. 1933-1973 (angielskie tłumaczenie Theological Dictionary of the New Testament, t.1-10, tłum. G.W. Bromiley, Grand Rapids 1976); Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 1996; Praktyczny słownik biblijny, red. A. Grabner-Haider, Warszawa 1994.

Komentarze i opracowania: podane dalej oraz na zajęciach.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

E. Zenger i in., Einleitung in das Alte Testament (Kohlhammer Studienbücher Theologie 1,1), wyd. 7 lub kolejne, Stuttgart 2008 (i kolejne).

Ł. Niesiołowski-Spanò Stebnicka K., Historia Żydów w starożytności: Od Thotmesa do Mahometa, Warszawa 2020.

Warzecha J., Historia dawnego Izraela, Warszawa 2005.

Schmidt W.H., Wprowadzenie do Starego Testamentu, Bielsko-Biała 1997.

Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1984.

Wiedza:

K1_W01 rozumie złożone zależności pomiędzy egzegezą biblijną a teologią systematyczną i praktyczną

K1_W02 ma pogłębioną wiedzę na temat współczesnych tendencji egzegetycznych, hermeneutyki biblijnej

K1_W05 ma zaawansowaną wiedzę na temat metodologii i kierunków interpretacji tekstów biblijnych oraz poza- i pobiblijnych; ma wiedzę na temat analizy tekstów biblijnych jako źródła historycznego

K1_W06 zna i rozumie w stopniu zaawansowanym językowy wymiar Biblii Hebrajskiej; zna i rozumie procesy komunikacji językowej i funkcje języka

K1_W07 ma uporządkowaną wiedzę o historycznym rozwoju egzegezy biblijnej; ma wiedzę o wpływie głównych kierunków myślenia teologicznego na egzegezę; rozumie znaczenie wpływu interpretacji biblijnej na kształtowanie się głównych kierunków w myśleniu teologicznym

Umiejętności:

K1_U02 samodzielnie interpretuje i komentuje teksty ST, dobierając właściwe metody badawcze

K1_U03 formułuje uzasadnione metodologicznie interpretacje tekstów ST oraz krytycznie ocenia odmienne interpretacje

K1_U06 potrafi prezentować różne interpretacje tekstów ST, argumentując prawidłowo metodologicznie i posługując się literaturą przedmiotu, oraz przedstawiać własne interpretacje

Kompetencje społeczne:

K1_K01 krytycznie ocenia zakres posiadanej wiedzy i umiejętności i rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

K1_K06 ma świadomość znaczenia i wpływu dziedzictwa polskiego i światowego teologicznego na interpretację ksiąg ST; potrafi wykazać wpływ Biblii i jej interpretacji na procesy historyczno-społeczne

interesuje się nowatorskimi koncepcjami egzegetycznymi i teologicznymi

Metody weryfikacji efektów kształcenia:

- przygotowanie i aktywny udział w ćwiczeniach: wszystkie wskazane powyżej efekty uczenia się.

Zaliczenie wykładu na podstawie obecności (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności).

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności (dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności) oraz przygotowania i aktywnego udziału w ćwiczeniach.

Zasady oceniania (zaliczenie na ocenę):

- ocena 2: brak podstawowej wiedzy, umiejętności, kompetencji w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu, wymagania i efekty

kształcenia;

- ocena 3: zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu, wymagania i efekty

kształcenia;

- ocena 4: gruntowna wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu, wymagania i efekty kształcenia;

- ocena 5: pogłębiona i poszerzona w wyniku własnych studiów i poszukiwań badawczych wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie

wytyczonym przez cele przedmiotu, wymagania i efekty kształcenia.

Student posiadający zgodę na Indywidualną organizację studiów (IOS) obowiązkowo na początku roku akademickiego / cyklu zgłasza się do nauczyciela akademickiego w celu ustalenia indywidualnego toku pracy i zasad uzyskania zaliczeń.

w sali

Analiza następujących tekstów: Oz 5,1-7, Na 3,1-7, tekst kazalny (dokonany zostanie wybór jednego z następujących tekstów: Ps 24; Wj 2,1-10; Iz 40,1-10).

1. Do Oz 5,1-7

LITERATURA PODSTAWOWA

Drozd, Jan. 1968. „Księga Ozeasza: Wstęp – przekład – komentarz – ekskursy.” W Księgi proroków mniejszych: Ozeasza – Joela – Amosa – Abdiasza – Jonasza – Micheasza: Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST XII/1), 29-117. Poznań: Pallotinum.

Jeremias, Jörg. 1983. Der Prophet Hosea (Das Alte Testament Deutsch 24,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht;

lub Mays, James L. 1969. Hosea: A Commentary (The Old Testament Library). Philadelphia: The Westminster Press.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Rudolph, Wilhelm. 1966. Hosea (KAT XIII/1). Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn.

Wolff, Hans Walter. 1961. Dodekapropheton 1: Hosea (Biblischer Kommentar. Altes Testament XIV/2). Neukirchen-Vluyn: Neukircherner Verlag.

2. Do Na 3,1-7:

LITERATURA PODSTAWOWA

Szefler Piotr, Księga Nahuma, w: Księgi proroków mniejszych : Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza, PŚST XII,2, Poznań 1968.

Fabry, Heinz-Josepf. 2006. Nahum (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament). Freiburg i.B./Basel/Wien: Herder.

Jeremias, Jörg. 2019. Nahum (Biblischer Kommentar Altes Testament XIV/5,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Smith Ralph L., Micah-Malachi, WBC 32, Grand Rapids, Michigan.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Perlitt, Lothar. 2004. Die Propheten Nahum, Habakuk, Zephanja (ATD 25,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Rudolph, Wilhelm. 1975. Micha – Nahum – Habakuk – Zephanja (KAT XIII/3). Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn.

Christensen, Duane L. Nahum: A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24F). New Haven/London: Yale University Press.

3. Do tekstu kazalnego zostanie zestawiona ze studentami (w ramach ćwiczeń).

w sali

Analiza następujących tekstów: Oz 5,1-7, Na 3,1-7, tekst kazalny (dokonany zostanie wybór jednego z następujących tekstów: Ps 24; Wj 2,1-10; Iz 40,1-10).

1. Do Oz 5,1-7

LITERATURA PODSTAWOWA

Drozd, Jan. 1968. „Księga Ozeasza: Wstęp – przekład – komentarz – ekskursy.” W Księgi proroków mniejszych: Ozeasza – Joela – Amosa – Abdiasza – Jonasza – Micheasza: Wstęp – przekład z oryginału – komentarz (PŚST XII/1), 29-117. Poznań: Pallotinum.

Jeremias, Jörg. 1983. Der Prophet Hosea (Das Alte Testament Deutsch 24,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht;

lub Mays, James L. 1969. Hosea: A Commentary (The Old Testament Library). Philadelphia: The Westminster Press.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Rudolph, Wilhelm. 1966. Hosea (KAT XIII/1). Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn.

Wolff, Hans Walter. 1961. Dodekapropheton 1: Hosea (Biblischer Kommentar. Altes Testament XIV/2). Neukirchen-Vluyn: Neukircherner Verlag.

2. Do Na 3,1-7:

LITERATURA PODSTAWOWA

Szefler Piotr, Księga Nahuma, w: Księgi proroków mniejszych : Nahuma, Habakuka, Sofoniasza, Aggeusza, Zachariasza, Malachiasza, PŚST XII,2, Poznań 1968.

Fabry, Heinz-Josepf. 2006. Nahum (Herders Theologischer Kommentar zum Alten Testament). Freiburg i.B./Basel/Wien: Herder.

Jeremias, Jörg. 2019. Nahum (Biblischer Kommentar Altes Testament XIV/5,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Smith Ralph L., Micah-Malachi, WBC 32, Grand Rapids, Michigan.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

Perlitt, Lothar. 2004. Die Propheten Nahum, Habakuk, Zephanja (ATD 25,1). Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht.

Rudolph, Wilhelm. 1975. Micha – Nahum – Habakuk – Zephanja (KAT XIII/3). Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus Gerd Mohn.

Christensen, Duane L. Nahum: A New Translation with Introduction and Commentary (The Anchor Bible 24F). New Haven/London: Yale University Press.

3. Do tekstu kazalnego zostanie zestawiona ze studentami (w ramach ćwiczeń).