Wstęp do Starego Testamentu

obowiązkowe

mieszany: w sali i zdalnie
w sali
zdalnie

Zajęcia dostarczają podstawowej wiedzy o Starym Testamencie, o jego treści, historii powstania i przesłaniu teologicznym. Studenci

zapoznają się z treścią, budową literacką, problematyką historyczną (datowanie, autorstwo, zazębianie się z wydarzeniami historycznymi)

ksiąg Starego Testamentu

Zajęcia dostarczają podstawowej wiedzy o Starym Testamencie, o jego treści, historii powstania i przesłaniu teologicznym. Studenci

zapoznają się z treścią, budową literacką, problematyką historyczną (datowanie, autorstwo, zazębianie się z wydarzeniami historycznymi)

ksiąg Starego Testamentu oraz wybranych ksiąg deuterokanonicznych i przykładowych pozycji z literatury międzytestamentowej oraz

późniejszej literatury judaizmu. Studenci zostają wprowadzeni w krytyczną lekturę dostępnej literatury przedmiotu.

W semestrze letnim poruszane będą następujące zagadnienia:

1. Zagadnienia przekrojowe: profetyzm, mądrość, apokaliptyka.

2. Szczegółowe omówienie poszczególnych ksiąg Starego Testamentu. Uwzględnienie bloków ksiąg przypisywane tym samym szkołom redakcyjnym deuteronomistyczne dzieło historyczne, kronikarskie dzieło historyczne).

3. Przykładowe księgi z literatury deuterokanonicznej (apokryficznej) i apokryficznej (pseudoepigraficznej): ich powstanie i struktura literacka, datowanie i autorstwo, treść i znaczenie teologiczne. Bliższe omówienie wybranych fragmentów apokryfów.

4. Późniejsza literatura judaizmu – Miszna i Talmud: historia powstania (datowanie, autorstwo), budowa literacka, treść (lektura wybranych fragmentów), znaczenie teologiczne w judaizmie i w badaniach starotestamentowych, (ze szczególnych uwzględnieniem procesów tworzenia, zbierania i spisywania tradycji).

Literatura podstawowa:

Schmidt W.H., Wprowadzenie do Starego Testamentu, Bielsko-Biała 1997; Schmoldt, H., Wprowadzenie do Starego Testamentu, Warszawa 2005; Rad G. von, Teologia Starego Testamentu, Warszawa 1986; Stachowiak L. (red.), Wstęp do Starego Testamentu, Wstęp do Pisma Świętego 2, Poznań 1990; Brzegowy T., Najnowsze teorie na temat powstania Pięcioksięgu - próba oceny, Collectanea Theologica 72, 2002/1, s.11-44; Maier J., Między Starym a Nowym Testamentem, Kraków 2002, s.138-142. 160-195; Rubinkiewicz R., Wprowadzenie do Apokryfów Starego Testamentu, Lublin 1987, s.11-18.53-56.99-102.

......

Literatura uzupełniająca:

Brzegowy T., Księgi historyczne Starego Testamentu, Tarnów 32002; Brzegowy T., Frankowski J., Gołębiewski M., Wielki świat starotestamentowych proroków I, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 4, Warszawa 2001; Brzegowy T., Gołębiewski M., Strus A., Wielki świat starotestamentowych proroków II, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 5, Warszawa 2001; Dillard R. B., Longman T., An Introduction to the Old Testament, Grand Rapids 1995; Dohmen Ch., Stemberger G., Hermeneutyka Biblii Żydowskiej i Starego Testamentu, Kraków 2008; Encyklopedia Biblijna, red. P.J. Achtemeier, Warszawa 1999 (wybrane hasła); Gądecki S., Wstęp do ksiąg prorockich Starego Testamentu, Gniezno 1993, s.15-52; Jeanrond W.G., Hermeneutyka teologiczna, Myśl Teologiczna 23, Kraków 1999; Kaiser O., Einleitung in das Alte Testament, Gütersloh 1969; Lemański J., Pięcioksiąg dzisiaj, Kielce 2002; Niemczyk J. B., Kompendium wstępu do Starego Testamentu, Warszawa 1973; Porter J.R., Zaginiona Biblia, Warszawa 2003, s.40-41; Potocki S., Warzecha J., Brzegowy T., Poniży B., Mądrość starotestamentowego Izraela. Przysłowia, Hiob, Kohelet, Syrach, Księga Mądrości, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 6, Warszawa 1999; Romaniuk K., Wprowadzenie do krytyki tekstu Starego i Nowego Testamentu, Poznań 1975; Rubinkiewicz R. (red.), Apokryfy Starego Testamentu, Warszawa 22000; Slawik J., Egzegeza Starego Testamentu. Wprowadzenie do metod egzegetycznych, Warszawa 2004; Słownik wiedzy biblijnej, red. B.M. Metzger, M.D. Coogan, Warszawa 1996 (wybrane hasła); Smend R., Die Entstehung des Alten Testaments, Stuttgart, Berlin, Köln 1989; Soggin J. A., Introduction to the Old Testament, London 1980; Strus A., Warzecha J., Frankowski J., Pieśni Izraela. Pieśń nad Pieśniami, Psalmy, Lamentacje, Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych 7, Warszawa 1988; Synowiec J. St., Pięcioksiąg. Wprowadzenie do Ksiąg: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańskiej, Liczb i Powtórzonego Prawa, Kraków 1997; Tegoż, Izrael opowiada swoje dzieje. Wprowadzenie do Ksiąg: Powtórzonego Prawa, Jozuego, Sędziów, Samuela i Królewskich, Kraków 1998; Świderkówna A., Rozmów o Biblii ciąg dalszy, Warszawa 2002; Szlaga J. (red.), Wstęp ogólny do Pisma Świętego, Wstęp do Pisma Świętego 1, Poznań-Warszawa 1996; Tyloch W., Dzieje Ksiąg Starego Testamentu, Warszawa 1994; VanderKam J.C., Manuskrypty znad Morza Martwego, Warszawa 1996, s.140-165; Waiser A., Einleitung in das Alte Testament, Berlin 1963; Witaszek G., Moc słowa prorockiego, Jak rozumieć Pismo święte 7, Lublin 1996; Wypych S., Pięcioksiąg. Wprowadzenie w myśl i wezwanie ksiąg biblijnych I, Warszawa 1987; (zwł. s.13-68.145-176); Tyloch W., Judaizm, Religie świata, Warszawa 1987, s.148-177; Mello A., Judaizm, Kraków 2002; Cohen A., Talmud, Warszawa 1995, s.8-29; Zenger E. (red.), Einleitung in das Alte Testament, Stuttgart 2012.

Wiedza:

K1_W02 zna aktualny stan badań nad głównymi przekazami starotestamentowymi

K1_W03 zna terminologię z zakresu badań nad ST na poziomie zaawansowanym

K1_W07 ma uporządkowaną wiedzę o historycznym rozwoju egzegezy biblijnej i teologii ST oraz rozumie ich argumentację teologiczną

ma wiedzę o wpływie głównych kierunków myślenia teologicznego na egzegezę i teologię ST

rozumie znaczenie wpływu interpretacji biblijnej na kształtowanie się głównych kierunków w myśleniu teologicznym

Umiejętności:

K1_U01 potrafi wyszukać i dobierać informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych do krytycznego wykorzystania w analizie tekstów ST i koncepcji z zakresu teologii ST

K1_U03 wykorzystuje wiedzę teologiczną i metodologiczną w krytycznej analizie i syntezie na podstawie źródeł, poglądów innych autorów

K1_U06 potrafi prezentować różne interpretacje tekstów ST, argumentując prawidłowo metodologicznie i posługując się literaturą przedmiotu, oraz przedstawiać własne interpretacje

Kompetencje:

K1_K01 krytycznie ocenia zakres posiadanej wiedzy i umiejętności i rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

K1_K06 ma świadomość znaczenia i wpływu dziedzictwa polskiego i światowego teologicznego na interpretację ksiąg ST

potrafi wykazać wpływ Biblii i jej interpretacji na procesy historyczno-społeczne

interesuje się nowatorskimi koncepcjami egzegetycznymi i teologicznymi

Metody weryfikacji efektów uczenia się:

ćwiczenia - wszystkie z powyższych efektów uczenia się

egzamin - K1_W01 K1_W02 K1_W04 K1_W06 K1_W07 K1_U03 K1_U5 K1_U10

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności), prac i przygotowania do ćwiczeń. Zaliczenie wykładu na podstawie obecności (dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności).

Ocena końcowa uwzględnia wynik egzaminu (60%), obecności (10%), przygotowania i aktywności na zajęciach (odpowiednio po 15%).

Zasady oceniania egzaminu:

ocena 2: brak podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu, nieumiejętność prawidłowego przetłumaczenia tekstu biblijnego, niezrozumienie aparatu krytycznego, nieznajomość metod egzegetycznych;

ocena 3: zadawalająca wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu;

ocena 4 gruntowna wiedza, umiejętności i kompetencje w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu;

ocena 5 pogłębiona i poszerzona w wyniku własnych studiów i poszukiwań wiedza umiejętności i kompetencje w zakresie wytyczonym przez cele przedmiotu.

Student posiadający zgodę na indywidualną organizację studiów (IOS) obowiązkowo na początku semestru zgłasza się do nauczyciela akademickiego w celu ustalenia indywidualnego toku pracy i zasad uzyskania zaliczeń