Współczesne problemy pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej

obowiązkowe

w sali

Ćwiczenia mają na celu przedstawienie i omówienie ze studentami współczesnych problemów pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, a więc przede wszystkim tych przestrzeni, w których pedagogika opiekuńczo-wychowawcza jest realizowana: środowiska rodzinnego, instytucjonalnej i rodzinnej pieczy zastępczej, żłobków, przedszkoli i szkół, w tym specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, a także domów pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży. Omówione zostaną wyzwania, jakie stoją przed osobami sprawującymi opiekę nad dziećmi w wymienionych środowiskach, a także uwarunkowania zaspokojenia potrzeb wychowanków na jak najwyższym poziomie, przy jednoczesnym zapewnieniu komfortu pracy wychowawców i opiekunów.

Ćwiczenia z przedmiotu "Współczesne problemy pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej" poświęcone są uporządkowaniu i pogłębieniu wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych w obszarze tej subdyscypliny pedagogiki. Tematy poruszane podczas zajęć dotyczą przede wszystkim podstawowych typów środowisk, w których zadania pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej są realizowane: począwszy od naturalnego środowiska rodzinnego i możliwości wspierania go w realizacji zadań opiekuńczo-wychowawczych, poprzez różne typy pieczy zastępczej, wkraczającej w przypadku poważnych dysfunkcji rodziny biologicznej, aż po instytucje realizujące takie zadania: żłobki, przedszkola, szkoły różnego typu, placówki wsparcia dziennego, a także domy pomocy społecznej. Kolejną grupą zagadnień poruszanych podczas zajęć jest dobrostan wychowanka i zaspokojenie jego potrzeb (ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb wychowanków z niepełnosprawnościami oraz pozbawionych opieki rodziców), a więc zasadnicze cele właściwie realizowanych działań opiekuńczo-wychowawczych. Uwarunkowania dobrze realizowanych zadań opiekuńczo-wychowawczych to następna grupa tematów poruszanych podczas ćwiczeń: kto i co ma współcześnie wpływ na realizację wspomnianych celów, wreszcie: jak zapewnić komfort pracy wychowawcom i opiekunom? Poruszone zostanie zagadnienie wypalenia zawodowego nauczycieli i wychowawców, ale również rodziców oraz kwestia wsparcia opiekunów osób z niepełnosprawnościami. Celem zajęć - oprócz omówienia wymienionych wyżej zagadnień - jest uwrażliwienie studentów na potrzeby wychowanków, zwłaszcza tych o szczególnych potrzebach w zakresie opieki i wychowania oraz na potrzeby rodziców i wychowawców, aby mogli dobrze realizować swoje zadania. Podczas zajęć przywołane zostaną liczne przykłady tzw. dobrych praktyk wdrażanych w różnych instytucjach (pozarządowych i samorządowych) i w ramach projektów realizowanych w Polsce i poza jej granicami.

Literatura podstawowa:

- E. Jundziłł, R. Pawłowska (red.), Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość - teraźniejszość - przyszłość, Gdańsk 2008.

- B. Krajewska, Między pomocą społeczną, wsparciem a pieczą zastępczą: założenia a rzeczywistość wybranych instytucji, Gdańsk 2018.

- B. Homicki, O wychowaniu: pedagogika opiekuńczo-wychowawcza w Polsce na tle myśli pedagogów europejskich i polskich: praktyka - wybrane przykłady, Rzeszów 2021.

Literatura uzupełniająca:

- M. Sędzicki (red.), Rodzina i dziecko. Wybrane elementy wsparcia, Warszawa 2012.

- D. M. Piekut-Brodzka (red.), Rodzina. Dziecko, Warszawa 2012/2013.

- B. Grochmal-Bach, A. Knobloch-Gala (red.), Kryzysy rozwojowe wieku dziecięco-młodzieżowego a możliwości społecznego wsparcia, Kraków 2005.

Strony internetowe:

http://fdds.pl

http://gpaspraga.org.pl

http://wioskisos.org

http://www.szlachetnapaczka.pl

W ZAKRESIE WIEDZY ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE:

O.W1. zagadnienia związane z wiedzą o strukturze i funkcjach systemu edukacji; celach, podstawach prawnych, organizacji i funkcjonowaniu różnych instytucji edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych, kulturalnych i pomocowych;

O.W3. zagadnienia związane z zaawansowaną wiedzą o uczestnikach działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej i pomocowej;

W ZAKRESIE WIEDZY ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE:

O.U1. wykorzystywać zaawansowaną wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań;

O.U2. posługiwać się szczegółowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań pedagogicznych; generować rozwiązania konkretnych problemów pedagogicznych w zakresie opieki i prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań;

O.U3. podejmować wyzwania zawodowe oraz oceniać przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności pedagogicznej w szczególności w zakresie działań opiekuńczo- wychowawczych;

W ZAKRESIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH ABSOLWENT JEST GOTÓW DO:

O.K1. docenienia znaczenia nauk pedagogicznych dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych i odnoszenia zdobytej wiedzy do projektowania działań zawodowych w tym działań opiekuńczych i wychowawczych;

O.K2. wykorzystania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej do budowania warsztatu pracy pedagoga, do zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu;

O.K3. wykazywania wrażliwości i gotowości działania na rzecz osób wymagających opieki, pomocy i szczególnej troski;

SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

- ocena aktywności i zaangażowania studenta na zajęciach,

- ocena prezentacji przygotowanej na zaliczenie.

Metody nauczania: dyskusja, prezentacja multimedialna, lektura tekstów źródłowych, praca w grupach, prezentacja filmów tematycznych.

Kryteria oceniania:

Rozliczenie punktów ECTS (2 ECTS):

1 ECTS - 30 godzin kontaktowych,

1 ECTS - przygotowanie do zajęć oraz przygotowanie prezentacji multimedialnej na zadany przez prowadzącego temat.

Obecność na zajęciach obowiązkowa, dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze. W przypadku większej liczby nieobecności student zobowiązany jest do napisania dodatkowej pracy zaliczeniowej dotyczącej tematyki poruszanej podczas jego nieobecności na zajęciach.