Dewiacje społeczne

obowiązkowe

w sali

Studenci zostaną zaznajomieni z podstawowymi koncepcjami i teoriami wyjaśniającymi powstawanie zachowań dewiacyjnych. Szczegółowo będą omawiane zjawiska patologiczne – ich geneza, rodzaje, istota, uwarunkowania i dynamika. Scharakteryzowana zostanie rola rodziny, środków masowego przekazu, społeczności lokalnych w powstawaniu i zapobieganiu zachowaniom patologicznym.

Zagadnienia szczegółowe:

1. Zagadnienie dewiacji społecznych – ujęcie teoretyczne.

2. Uzależnienia: alkoholizm i narkomania (charakterystyka zjawiska, typologie, przyczyny, współuzależnienie).

3. Uzależnienia behawioralne – przykłady: patologiczny hazard, uzależnienie od komputera/sieci internetowej, pracoholizm, zakupoholizm, uzależnienie od telefonu komórkowego.

4. Przemoc domowa – rodzaje przemocy, sprawcy i ofiary. Instrumenty przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

5. Samobójstwa – etiologia samobójstw; filozofia, religia, kultura wobec śmierci samobójczej. Współczynnik samobójstw jako wskaźnik dezorganizacji społecznej.

6. Wybrane zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży (zachowania agresywne i przestępcze).

7. Subkultury młodzieżowe i sekty w Polsce – historia, rodzaje, uwarunkowania.

8. Prostytucja – skala zjawiska i skutki społeczne.

9. Mobbing w środowisku pracy. Typy i uwarunkowania działań mobbingowych, fazy procesu mobbingowego, sprawcy i ofiary (skala zjawiska, konsekwencje i instrumenty przeciwdziałania).

10. Zagrożenia społeczne we współczesnym świecie – bezdomność, bezrobocie; handel ludźmi.

11. Terroryzm – geneza, pojęcie, rodzaje, organizacje terrorystyczne, przykłady aktów terrorystycznych na świecie.

Literatura obowiązkowa:

1. Cabalski M., „Przemoc stosowana przez kobiety”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2014.

2. Dodziuk van Kooten A., Spaczyńska E., „Rodzina alkoholowa. Jak lepiej ją rozumieć. Tajniki pracy socjalnej”, cz. 1, Wydawnictwo Difin SA, Warszawa 2020.

3. Godzwon M., „Call girl i video sex chat – praca dla seksualnie wyzwolonych kobiet czy forma współczesnej prostytucji?”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2013.

4. Jędrzejko M., Kowalski M., Rosik B.P. (red.), „Uzależnienia behawioralne. Wybrane aspekty”, Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora w Pułtusku, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Pułtusk-Warszawa 2015.

5. Jędrzejko M., Taper A., „Dzieci a multimedia”, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa-Dąbrowa Górnicza 2012.

6. Kwaśniewski J., „Dewiacja społeczna”, (W:), T. Pilch (red.), „Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku”, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003, s. 657-663.

7. Pospiszyl I., „Patologie społeczne i problemy społeczne”, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2021.

8. Sztumski J., „Patologia społeczna”, (W:), T. Pilch (red.), „Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku”, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2003, s. 62-63.

Literatura uzupełniająca:

1. Jarosz M., „Samobójstwa. Dlaczego teraz?”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.

2. Jędrzejko M., Kowalski M. (red.), współpraca B.P. Rosik, T. Zagajewski, „Narkotyki i dopalacze. Zjawisko, zagrożenia, rozpoznawanie zachowań, profilaktyka”, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa-Milanówek 2016.

3. Jędrzejko M., Morańska D., „Pułapki współczesności”, część 1, „Cyfrowi Tubylcy. Socjopedagogiczne aspekty nowych technologii cyfrowych”, Dąbrowa Górnicza-Warszawa 2013.

4. Kurzeja A., „Dzieci ulicy. Profilaktyka zagrożeń”, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2008.

5. Kwaśniewski J., „Dewiacja społeczna”, (W:) T. Pilch, D. Lalak (red.), „Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa: 1999, s. 45-47.

Wybrane czasopisma:

• Remedium (www.remedium-psychologia.pl)

• Instytut Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego https://psychologia.edu.pl/

• Świat Problemów (http://www.swiatproblemow.pl/)

• Alkoholizm i Narkomania (http://www.ain.ipin.edu.pl/)

• Niebieska Linia (https://www.niebieskalinia.pl/czasopismo)

• Resocjalizacja Polska (http://www.resocjalizacjapolska.pl/index.php/rp/issue/view/17)

w zakresie WIEDZY student zna i rozumie:

NAU1AR_W01

W sposób zaawansowany, podstawy dewiacji społecznych: definicje, pojęcia, zakresy, współczesne koncepcje teoretyczne, procesy dewiacji w praktyce; uzależnienia: alkoholizm i narkomania, uzależnienia behawioralne; przemoc domowa; samobójstwa; zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży; subkultury młodzieżowe i sekty; prostytucja; mobbing; bezdomność, bezrobocie; handel ludźmi.

P6U_W P6S_WK

w zakresie UMIEJĘTNOŚCI student potrafi:

NAU1AR_U03

Interpretować zagrożenia społeczne we współczesnym świecie, szkole i w środowisku szkolnym; określać specyfikę dewiacji społecznych w instytucjach i placówkach oświatowych.

P6 U_U P6 S_UO

w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH student jest gotów do:

NAU1AR_K01

Rozpoznawania specyfiki środowiska lokalnego i podejmowania współpracy na rzecz dobra uczniów i tego środowiska.

P6 U_K P6 S_KR

NAU1AR_K02

Komunikowania się i współpracy z otoczeniem oraz aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania edukacyjne, profilaktyczne i resocjalizacyjne.

P6 U_K P6 S_KR

3 punkty ECTS:

1 punkt ECTS: godziny kontaktowe – 30 godzin

1 punkt ECTS: samodzielne studiowanie tematyki zajęć/ przygotowanie do ćwiczeń – 25 godzin

1 punkt ECTS: przygotowanie do kolokwium – 25 godzin

METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

- bieżąca ocena zaangażowania w dyskusję podczas zajęć,

- ocena prezentacji multimedialnej połączonej z dyskusją w grupie

- kolokwium pisemne

Metody i kryteria oceniania:

2,0 Student nie uczestniczy w zajęciach

3,0 Bardzo słaba aktywność na zajęciach, bardzo słabo przygotowana prezentacja i bardzo słabo napisane kolokwium

3,5 Słaba aktywność na zajęciach, słabo przygotowana prezentacja i słabo napisane kolokwium

4,0 Wystarczająca aktywność na zajęciach, dobrze przygotowana prezentacja i dobrze napisane kolokwium

4,5 Bardzo dobra aktywność na zajęciach, dobrze przygotowana prezentacja i dobrze napisane kolokwium

5,0 Wyróżniająca się aktywność na zajęciach, bardzo dobrze przygotowana prezentacja i bardzo dobrze napisane kolokwium.