Wprowadzenie do pedagogiki międzykulturowej

obowiązkowe

mieszany: w sali i zdalnie

Zajęcia prezentujące relacje międzykulturowe w poszczególnych społeczeństwach współczesnego świata wraz z refleksją pedagogiczną. Wprowadzenie w podstawowe instrumentarium pojęć pedagogiki międzykulturowej.

Zagadnienia szczegółowe;

Omówienie pojęć kultura, społeczeństwo i pedagogika międzykulturowa. Czynniki kultury.

Kierunki pokrewne; pedagogika hermeneutyczna, pedagogika dialogu, pedagogika humanistyczna, pedagogika kultury, pedagogika wielokulturowa.

Recepcja niektórych idei wskazanych już kierunków pedagogiki europejskiej na gruncie polskim.

Społeczeństwa, kultury, cywilizacje, narody, grupy etniczne; ich konfrontacje i rodzaje koegzystencji. Kto decyduje o przynależności osoby do danej grupy kulturowej. Możliwość jednoczesnego partycypowania w egzystencji społecznej kilku różnych grup.

Społeczeństwa homogeniczne kulturowo. Społeczeństwa heterogeniczne. Tendencje światowe przemian społecznych w obszarze wielokulturowości. Wybrane przykłady.

Język i jego rola w relacjach kulturowych. Język domowy, etniczny, regionalny, ogólnonarodowy, ogólnopaństwowy, pomocniczy. Myślenie i mowa; nierozerwalny charakter ich zależności w rozwoju dziecka. Przykład działań edukacyjnych o charakterze regionalnym.

Propozycje praktycznych działań międzykulturowych w szkole.

Szablony, wartościowanie kultur i stereotypizacja. Antropologiczne podstawy równorzędności kultur i uznania ich wewnętrznej komplementarności.

Pogranicze kulturowe. Typy pogranicza wg poszczególnych autorów opracowywanych tekstów,

Kształtowanie się postaw na pograniczu kultur. Spektrum rodzajów patriotyzmu. Modele przywiązania do małych ojczyzn.

Bieguny postaw; kosmopolityzm, indyferentyzm narodowy, ksenofobie nacjonalistyczna, radykalizmy religijne.

Ideologie totalitarne i państwa totalitarne wobec relacji międzykulturowych. Systemy redukcjonistyczne a wielowymiarowość świata kultury.

Państwa demokratyczne i pryncypia edukacyjne w tych państwach. Państwa o tradycji federalistycznej, decentralistycznej; ich problemy i próby zintegrowania tendencji odśrodkowych i separatystycznych.

Ideologie uniwersalistyczne wobec zróżnicowania kulturowego. Zagrożenia dla świata relacji międzykulturowych,; fundamentalizm religijny, integryzm, etnofundamentalizm. Fenomen 'Ucieczki od wolności' jako wyzwanie dla edukacji.

Szkoły działające pod auspicjami, państwa, stowarzyszeń, wyznania. Rola tych instytucji. Pryncypium koegzystencji i zrozumienia w ich działaniach.

Autochtoni a nowi przybysze. Obcy i swoi. Mniejszość statystyczna a większość. Centrum a prowincja. Relacje poszczególnych grup w szkole. Poznanie zamiast stygmatyzacji.

Indywidualizm a uniformizacja form kultury. Zadania pedagogiki międzykulturowej w kontekście kultury masowej i języka dominującego.

Elementy statystyki kultowej, wyznaniowej i językowej w świecie. Podstawowe dane. Główne tendencje przemian proporcji grup populacji świata.

Stare i nowe rozwiązania w polityce międzykulturowej wielkich populacji świata. Podstawowe informacje (Brazylia, USA, Indie, Rosja, Chiny).

Modele dawniejsze i współczesne relacji międzykulturowych; asymilacja, amalgamacja kultur, separacja, współczesny postulat integracji.

Globalizacja ekonomiczna i jej reperkusje w postaci wzrostu tendencji do izolacji kulturowej.

Kulturotwórcze aspekty migracji (m.in dla kształtowania się kultury polskiej, żydowskiej , amerykańskiej). Słabość i siła tożsamości kulturowej w sytuacji migracji danej społeczności. Decydująca rola szkoły w procesie integracji.

Aspekty międzykulturowe w elementarzach, wybranych pozycjach lektur szkolnych i klasycznych dziełach polskiej literatury dziecięcej

Niektóre płaszczyzny praktycznych działań międzykulturowych. Wolontariat w środowisku wielokulturowym. Rola sportu, stowarzyszeń muzycznych i organizacji skautowskich i innych w procesie integracji społecznej.

Literatura podstawowa:

J.Nikitorowicz, Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji kulturowej, Gdańsk,2005

P.P.Grzybowski, Edukacja międzykulturowa - przewodnik. Pojęcia, literatura, adresy, Kraków 2008.

B.Milerski, Pedagogika kultury, w: Pedagogika, red. Z.Kwieciński,B.Śliwerski, Warszawa 2003 T.I.

B.Smolicz, Edukacja i nauczanie w społeczeństwie wieloetnicznym, Warszawa 1995

Literatura uzupełniająca:

A. Wierzbicka, Słowa klucze. Różne języki - różne kultury, Warszawa 2007

M.Michalska, Religijność na pograniczu. Polacy na Zaolziu, Cieszyn 2006

Antropologia kultury, red.G. Godlewski, Leszek Kolankiewicz, A.Mencwel, P.Rodak, Warszawa 2005

E.Gellner, Narody i nacjonalizm, Warszawa 1991

J.Huntington, Zderzenie cywilizacji, Warszawa 2004

H.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008.

G.Mathews, Supermarket kultury, Warszawa, PIW 2005.

P. Boski, Kulturowe ramy zachowań społecznych. Podręcznik psychologii międzykulturowej, Warszawa 2009.

J.M.Tortosa, Polityka językowa a języki mniejszości, Warszawa 1987

Edukacja międzykulturowa, Półrocznik Uniwersytetu Śląskiego

WIEDZA

Absolwent zna i rozumie (P6S WG 08) podstawową wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, ich prawidłowości i zakłóceń,

(P6S WG 11) najważniejsze, tradycyjne i współczesne nurty i systemy pedagogiczne, rozumie ich historyczne i kulturowe uwarunkowania,

UMIEJĘTNOŚCI

potrafi (P6 UW 08) prezentować własne pomysły, wątpliwości i sugestie, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów,

(P6S UW 14) dokonać analizy własnych działań i wskazać ewentualne obszary wymagające modyfikacji w przyszłym działaniu,

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

jest gotów do (P6 SKK 05) dostrzegania i formułowania problemów moralnych i dylematów etycznych związane z własną i cudzą pracą, poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki,

(P6 SKK 09) odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy, rozumiejąc i szanując różnorodność tworzących go tradycji

METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA:

-bieżąca ocena zaangażowania w dyskusję podczas zajęć,

-ocena prezentacji multimedialnej połączonej z dyskusją w grupie

-kolokwium pisemne

Bilans ECTS

a)15 godzin zajęć w grupie 0,5 pkt ECTS,

b)czytanie wskazanej bieżącej literatury 0.5

c) kolokwium - 1 pkt ECTS (możliwość zrealizowania w formie online)

METODY I KRYTERIA OCENIANIA:

Nauczanie frontalne, dyskusja, prezentacja multimedialna.

Warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest obecność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności nieusprawiedliwione, pozostałe

należy usprawiedliwić).

Ocena kolokwium: 60%-67% - 3.0.; 68%-75% - 3,5; 76% - 83% - 4.0; 84% - 92% -4,5; 93%-100% - 5.0

Zgodnie z rekomendacjami MNiSzW w sprawie kształcenia prowadzonego z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość oraz Zarządzeniem 9/2020 Rektora Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2020 r. w sprawie zasad sanitarnych oraz szczególnych zasad kształcenia w Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie w okresie pandemii wprowadza się następujące uzupełnienie niniejszego sylabusa

1. Uznawanie efektów uczenia się w trybie nauki na odległość

• Realizacja zajęć na odległość nie narusza art. 63 ust. 1 Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym;

• Utrzymuje się liczbę punktów ECTS przypisaną określonemu przedmiotowi w realizowanym programie studiów;

• Punkt ECTS nadal odpowiada 25–30 godzinom pracy studenta obejmującym zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, organizowanym przez uczelnię oraz indywidualną pracę studenta związaną z tymi zajęciami.

2. Ocena postępów uczenia się na odległość

• Nauczyciel akademicki zapewnia studentom informację zwrotną dotyczącą ich postępów w nauce za pośrednictwem USOS oraz maila służbowego w domenie chat.edu.pl

• Nauczyciel może ustalić w okresie obowiązywania szczególnych zasad postepowania w okresie pandemii COVID-19 zmianę dotychczasowych zasad oceniania cząstkowego i końcowego przy zapewnieniu jawności reguł postepowania i poinformowaniu studentów o tejże zmianie. Zmiana może dotyczyć wyłącznie formy zaliczenia lub egzaminu końcowego

• Do przechowywania informacji zwrotnych o postępach w nauce przeznaczona jest uczelniana platforma zdalnego nauczania lub inne tego typu narzędzie (TEAMS, USOS)

• Nauczyciel wyznacza termin konsultacji online dla studentów na platformie zdalnego nauczania (TEAMS, USOS)

• Wszelkie aktywności związane z monitorowaniem uczenia się studentów i udzielania im informacji zwrotnej są zapisywane na uczelnianej platformie zdalnego nauczania Teams lub za pomocą innego narzędzia (USOS)

Ocena końcowa z przedmiotu na podstawie wyniku pisemnego kolokwium, obejmującego treści z zajęć i z literatury. Możliwość uzyskania dodatkowych punktów do zaliczenia na podstawie przygotowanej prezentacji z fragmentu dodatkowej (zaproponowanej przez prowadzącego) literatury (dla chętnych).