Źródła i nurty teologii ewangelickiej

obowiązkowe

Źródła i nurty teologii ewangelickiej WT-S2-Twyz-ŹNTE1

Źródła i nurty teologii ewangelickiej WT-S2-Twyz-ŹNTE1

Przedmiot jest kontynuacją zajęć ze Źródeł i nurtów teologii ewangelickiej realizowanych w semestrze zimowym.

w sali

1) zapoznanie z podstawową terminologią teologii ewangelickiej, w tym pojęciowością łacińską i grecką,

2) nauka analizy tekstów teologicznych ze szczególnym uwzględnieniem ewangelickiej teologii systematycznej,

3) nabycie orientacji w epokach i szkołach teologicznych w teologii ewangelickiej oraz umiejętności przypisania danego teologa i jego tekstów do właściwej epoki i szkoły teologicznej.

Zajęcia wprowadzają w pojęciowość teologii ewangelickiej oraz dają syntetyczny przegląd najważniejszych szkół i nurtów teologicznych

ich genezy, znaczenia i wkładu w myśl teologiczną, ze szczególnym uwzględnieniem okresu reformacji XVI wieku oraz nurtów teologii

ewangelickiej XX wieku. Zajęcia mają także na celu wprowadzenie w podstawowe zasady interpretacji tekstu teologicznego oraz zdolności

przypisania danego teologa i jego tekstów do właściwej epoki i szkoły teologicznej. Zajęcia są kontynuacją zajęć z semestru zimowego.

Tematyka realizowana w semestrze letnim:

1. Teologia i pobożność okresu ortodoksji

2. Pietyzm i metodyzm

3. Teologia ewangelicka XVIII wieku i reakcja młodego F. D. E. Schliermachera

4. Teologia XIX wieku

5. K. Barth i teologia dialektyczna

6. Teologia R. Bultmanna

7. Kościół wyznający i teologia D. Bonhoeffera

8. Reakcja na teologię R. Bultmanna: postbultmanizm, W. Pannenberg

9. Teologia nadziei i teologie genitywne

10. Dialog teologii z filozofią – P. Tillich

11. Współcześni teologowie ewangeliccy

12. Teologia ewangelicka początku XXI wieku i teologia ewangelicka w Polsce

LITERATURA PODSTAWOWA

1. Lektury: Barmeńska Deklaracja Teologiczna z 31 maja 1934 roku, „Studia i dokumenty ekumeniczne” r. X: 1994, nr 2, s. 86-88; Barth K., Sens nauki o Trójcy świętej, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 318-322; Barth K., Wort Gottes als Aufgabe der Theologie, w: Anfänge der dialektische Theologie, red. J. Moltmann, cz. 1, München 1962, s. 197-218 (tłumaczenie własne); Bonhoeffer D., Wybór pism, Warszawa 1970, s. 229-277; Bultmann R., Neues Testament und Mythologie. Das Problem der Entmythologisierung der neutestamentlischen Verkündigung, wyd. E. Jüngel, w: Beiträge zur evangelischen Theologie, wyd. E. Jüngel, R. Smend, t. 96, München 1985, ss. 12-38 (tłumaczenie własne); Harnack A. von, Królestwo Boże i dusza ludzka, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 390n; Harnack A. von, Zredukowanie łaski do relacji zaufania wobec Boga, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 313-316; Kanony Synodu w Dortdrechcie, http://ekumenizm.wiara.pl/doc/478722.Kanony-Synodu-w-Dordrechcie-z-1618-roku; Moltmann J., Rozważania o nadziei, „Znak” t. 266-267: 1975, z. 8-9, ss. 1248-1267; Pannenberg W., Dogmatische Thesen zur Lehre von der Offenbarung, w: Grundtexte der neueren evangelischen Theologie, red. W. Härle, Leipzig 2007, s. 233-245 (tłum. własne); Ritschl A., Pojęcie „usprawiedliwienia”, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 390n; Schleiermacher F. D., Mowy o religii, Kraków 1995, ss. 47-118; Schleiermacher F., Boski byt (godność) i soteriologiczna funkcja (działalność) Jezusa, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 299-301; Schleiermacher F., Bóg jako warunek absolutnego odczucia zależności, w: Praeceptores. Teologia i teologowie języka niemieckiego, red. E. Piotrowski, T. Węcławski, wyd. 2, Poznań 2007, s. 185n; Spener F.J., Pia desideria, przeł. M. Platajs, Bielsko-Biała 2002; Tillich P., Dynamika wiary, Poznań 1987.

2. Podręczniki: Lane T., Wiara rozum świadectwo. Dzieje myśli chrześcijańskiej, Bielsko-Biała 2001, s. 184-187.200-204.253-260.278-284.286-292.298-304.308-314; Karski K., Teologia protestancka XX wieku, Warszawa 1971; Religia. Encyklopedia PWN, red. T. Gadacz, B. Milerski, t. 1-10, Warszawa 2002-2004

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:

1. Wiek XVII i XVIII: Ansorge D., Krótka historia teologii chrześcijańskiej, Kraków 2021; Maciuszko J.T., Niezamierzony manifest pietyzmu, w: F.J. Spener, Pia desideria, przeł. M. Platajs, Bielsko-Biała 2002, s. 7-21; Hägglund B., Geschichte der Theologie. Ein Abriß, wyd. 2, Gütersloh 1990, s. 230-275.

2. Wiek XIX i XX: Ansorge D., Krótka historia teologii chrześcijańskiej, Kraków 2021; Leksykon wielkich teologów XX/XXI wieku, red. J. Majewski, J. Makowski, Warszawa 2003-2006; Wybitni teologowie XX wieku. Krąg języka niemieckiego, red. J. Jezierskie, K. Parzych, Olsztyn 2006.

4. Biografie Reformatorów: Bainton R., Tak oto stoję. Klasyczna biografia Marcina Lutra, Katowice 1995; Cottret B., Kalwin, Warszawa 2000; McGrath A.E., Jan Kalwin. Studium kształtowania kultury Zachodu, Warszawa 2009; Obermann, H.A., Marcin Luter. Człowiek między Bogiem a diabłem, Gdańsk 2004; Piwko S., Jan Kalwin życie i dzieło, Warszawa 1995; Potter G.R., Zwingli, Warszawa 1994; Schilling H., Marcin Luter. Buntownik w czasach przełomu, Poznań 2017; Todd J., Marcin Luter, Warszawa 1998.

WIEDZA

K2_W01 ma pogłębioną wiedzę o wzajemnych relacjach różnych subdyscyplin teologicznych w ramach poszczególnych tradycji wyznaniowych

K2_W02 ma pogłębioną wiedzę o metodach interpretacji teologicznych tekstów źródłowych; zna metody badań oraz argumentację używaną w subdyscyplinach teologicznych charakterystycznych dla rożnych tradycji konfesyjnych; ma wiedzę na temat warunkowanych konfesyjnie różnic pomiędzy metodologią i argumentacją używaną w ramach każdej z tradycji wyznaniowych

K2_W03 ma znajomość aktualnego stanu badań nad problematyką podejmowaną i dyskutowaną przez różne tradycje wyznaniowe

K2_W04 zna rozszerzoną terminologię z zakresu badań nad głównymi tradycjami konfesyjnymi; zna terminologię używaną w badaniach historycznych, filozofii, socjologii, historii sztuki, archeologii i językoznawstwie na poziomie rozszerzonym; zna na poziomie rozszerzonym obcojęzyczną terminologię charakterystyczną dla różnych tradycji konfesyjnych

K2_W05 dogłębnie zna i rozumie procesy zachodzące w semantycznej, syntaktycznej i leksykalnej warstwie języka oraz ich wpływ na kształtowanie się doktryn i tradycji chrześcijańskich

K2_W06 ma usystematyzowaną i ugruntowaną wiedzę na temat kształtowania się i rozwoju głównych nurtów i szkół teologicznych charakterystycznych dla poszczególnych tradycji konfesyjnych

K2_W07 ma usystematyzowaną i pogłębioną wiedzę na temat genezy, historycznego rozwoju i wzajemnych zależności przedmiotowych i metodologicznych teologii różnych tradycji wyznaniowych od innych nauk humanistycznych;

K2_W08 Zna i rozumie wzajemne wpływy doktryn różnych Kościołów na kulturę i sztukę oraz stosunki społeczne i ekonomiczne oraz oddziaływanie różnych przejawów życia społecznego na precyzowanie i ukierunkowanie doktryn poszczególnych tradycji wyznaniowych

K2_W09 ma wiedzę na temat posługiwania się tekstami teologicznymi oraz reprodukcjami dzieł sztuki z poszanowaniem praw autorskich i zachowaniem rzetelności naukowej

K2_W10 zna i rozumie historyczne, społeczne, kulturowe uwarunkowania wzajemnych relacji pomiędzy różnymi Kościołami oraz stosunków pomiędzy Kościołami a instytucjami państwowymi i społecznymi o podobnym profilu działalności

UMIEJĘTNOŚCI

K2_U01 samodzielnie wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych

K2_U02 samodzielnie interpretuje i komentuje teksty źródłowe oraz dzieła sztuki sakralnej, rozpoznaje i merytorycznie ocenia stanowiska oraz argumentację teologów i badaczy reprezentujących różne tradycje konfesyjne; rozpoznaje i charakteryzuje sposoby argumentacji, strategie i techniki retoryczne w historycznych i współczesnych wypowiedziach teologicznych

K2_U03 na podstawie przyswojonej i ugruntowanej wiedzy teologicznej, posługując się odpowiednią metodologią, formułuje własne hipotezy dotyczące doktryn i przejawów życia religijnego charakterystycznych dla poszczególnych tradycji konfesyjnych

K2_U04 pisze opracowania monograficzne na podstawie samodzielnie dobranej literatury, stosując oryginalne podejścia i uwzględniając nowe osiągnięcia w zakresie teologii

K2_U07 potrafi zaprezentować cudze oraz własne hipotezy teologiczne, właściwie i wyczerpująco je argumentując i używając do ich prezentacji oraz popularyzacji różnych nośników

K2_U08 potrafi posługiwać się językiem obcy na poziomie B2+ Europejskiego Systemu Opisu kształcenia językowego

K2_U11 samodzielnie zdobywa wiedzę i poszerza umiejętności badawcze oraz potrafi ukierunkowywać innych w tym zakresie

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

K2_K01 zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

K2_K06 przewiduje konsekwencje społeczne i ekumeniczne prezentacji ocen poszczególnych idei teologicznych

Zaliczenie ćwiczeń na podstawie obecności na zajęciach (25% - dwie dopuszczalne nieobecności w semestrze) i przygotowywania się do ćwiczeń (50%) oraz przygotowania recenzji biografii U. Zwingliego lub J. Kalwina (25%).