Podstawy dydaktyki

obowiązkowe

Przedmiot realizuje efekty kierunkowe dla kierunku studiów teologia oraz jednocześnie efekty określone standardami kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela.

w sali

Zajęcia dostarczają podstawową wiedzę umożliwiającą rozumienie procesu dydaktycznego, stanowiąc teoretyczną podbudowę dla metodyk szczegółowych i zajęć specjalnościowych z pedagogiki. Celem zajęć w szczególności jest: zapoznanie studenta z dydaktyką jako działem pedagogiki wraz z jej podstawowymi kategoriami pojęciowymi i konceptualizacjami; kształtowanie umiejętności odniesienia teorii do praktyki edukacyjnej z uwzględnieniem realiów szkoły polskiej.

Zajęcia obejmują następujące treści programowe:

Dydaktyka jako dział pedagogiki: pojęcie „dydaktyka”; rozwój dydaktyki jako nauki; przedmiot i funkcja dydaktyki ogólnej i dydaktyk szczegółowych; budowa standardowych opracowań z dydaktyki polsko- i niemieckojęzycznej – różne ujęcia dydaktyki; analiza podstawowych pojęć: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja.

Podstawowe kategorie pojęciowe teorii kształcenia.

Dialogiczne podstawy edukacji: przesłanki filozoficzne dialogicznego ujęcia edukacji; przejście od filozofii do praktyki edukacyjnej; wpływ relacji uczeń – nauczyciel na jakość procesu kształcenia; idea podmiotowości w edukacji.

Metody nauczania: definicja metod nauczania; różne podziały metod; szczegółowe sposoby pracy nauczyciela z uczniami; zależność metod od form kształcenia, treści i środków; modele dydaktyczne.

Cele edukacyjne: definicja celów edukacyjnych; kategoryzacja celów; sposoby formułowania różnych kategorii celów.

Zasady nauczania: definicja, klasyfikacja i charakterystyka zasad nauczania.

Treści nauczania: definicja treści nauczania; elementy treści nauczania; dobór treści nauczania.

Środki dydaktyczne: klasyfikacja środków dydaktycznych; dobór środków dydaktycznych; współczesne media jako środki dydaktyczne.

Formy organizacji nauczania: klasyfikacja form organizacyjnych nauczania; formy organizacyjne w praktyce edukacyjnej.

Kształcenie zintegrowane i integracyjne: definicja, założenia i cele kształcenia zintegrowanego i integracyjnego; kształcenia zintegrowanego i integracyjnego w praktyce edukacyjnej.

Proces uczenia się i nauczania: wybrane koncepcje uczenia się i nauczania.

System szkolny w Polsce w kontekście porównawczym. Ewaluacja kształcenia szkolnego.

Nauczyciel – status zawodowy: rola zawodowa nauczyciela; wymagane kwalifikacje; stopnie awansu zawodowego; planowanie rozwoju zawodowego.

Literatura podstawowa:

B.D. Gołębniak, Proces kształcenia, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019, s. 857-979.

Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka. Podręcznik akademicki, Impuls, Kraków 2012.

Literatura uzupełniająca:

D. Klus-Stańska, Paradygmaty dydaktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: B. Śliwerski (red.), Pedagogika, GWP, Gdańsk, t. 2, s. 105-252.

*Podstawowe dla danego tematu pozycje bibliograficzne są podawane podczas zajęć.

K_W01

zna elementarną terminologię używaną w pedagogice i rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych

K_W03

ma uporządkowana wiedzę na temat wychowania i kształcenia, jego filozoficznych

społeczno-kulturowych, historycznych, biologicznych, psychologicznych i medycznych postaw

K_W09

zna podstawowe teorie dotyczące wychowania, uczenia się i nauczania, rozumie różnorodne uwarunkowania tych procesów

K_W13

ma elementarną, uporządkowaną, wiedzę na temat różnych subdyscyplin pedagogiki, obejmującą terminologię, teorię i metodykę

K_U02

potrafi wykorzystywać podstawową wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań

K-U08

posiada umiejętność prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów.

Metody i kryteria oceniania:

Ocena wiedzy i umiejętności na podstawie pisemnego zaliczenia na ocenę w sali obejmującego pytania rekonstruujące wiedzę oraz kwestie problemowe. Ocena kompetencji na podstawie poziomu i jakości uczestnictwa w dyskursie prowadzonym podczas zajęć ćwiczeniowych.

nie dotyczy

obowiązkowe

w sali

Zajęcia mają charakter praktyczny i dostarczają podstawową wiedzę umożliwiającą rozumienie procesu dydaktycznego, stanowiąc teoretyczną podbudowę dla metodyk szczegółowych i zajęć specjalnościowych z pedagogiki. Celem zajęć w szczególności jest: zapoznanie studenta z dydaktyką jako działem pedagogiki wraz z jej podstawowymi kategoriami pojęciowymi i konceptualizacjami; kształtowanie umiejętności odniesienia teorii do praktyki edukacyjnej z uwzględnieniem realiów szkoły polskiej.

Zajęcia obejmują następujące treści programowe:

Dydaktyka jako dział pedagogiki: pojęcie „dydaktyka”; rozwój dydaktyki jako nauki; przedmiot i funkcja dydaktyki ogólnej i dydaktyk szczegółowych; budowa standardowych opracowań z dydaktyki polsko- i niemieckojęzycznej – różne ujęcia dydaktyki; analiza podstawowych pojęć: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja.

Dydaktyka jako teoria kształcenia, uczenia się i nauczania. Komparatystyka tradycji humanistycznej, empirycznej i progresywistycznej.

Dialogiczne podstawy edukacji: przesłanki filozoficzne dialogicznego ujęcia edukacji; przejście od filozofii do praktyki edukacyjnej; wpływ relacji uczeń – nauczyciel na jakość procesu kształcenia; idea podmiotowości w edukacji.

Metody nauczania: definicja metod nauczania; różne podziały metod; szczegółowe sposoby pracy nauczyciela z uczniami; zależność metod od form kształcenia, treści i środków; modele dydaktyczne.

Cele edukacyjne: definicja celów edukacyjnych; kategoryzacja celów; sposoby formułowania różnych kategorii celów; operacjonalizacja empiryczna celów nauczania.

Zasady nauczania: definicja, klasyfikacja i charakterystyka zasad nauczania.

Treści nauczania: definicja treści nauczania; elementy treści nauczania; dobór treści nauczania.

Środki dydaktyczne: klasyfikacja środków dydaktycznych; dobór środków dydaktycznych; współczesne media jako środki dydaktyczne.

Formy organizacji nauczania: klasyfikacja form organizacyjnych nauczania; formy organizacyjne w praktyce edukacyjnej.

System szkolny w Polsce: reformowanie oświaty, idea uspołecznienia oświaty, struktura organizacyjna i programowa systemu szkolnego, podstawowe regulacje prawne.

Nauczyciel: rola zawodowa, wymagania kwalifikacyjne, stopnie awansu zawodowego.

Przygotowanie i planowanie zajęć: podstawy opracowywania programu nauczania; treść i poziomy planowania; cechy programu nauczania; etapy opracowywania planu zajęć, rozkładu materiału i konspektów poszczególnych jednostek lekcyjnych.

Dokumentacja procesu dydaktycznego w szkole: zasady i sposoby prowadzenia dokumentacji procesu dydaktycznego w szkole.

Egzaminy szkolne: formy i funkcje egzaminów; egzaminy wewnętrzne i zewnętrzne.

Ewaluacja procesów oświatowych: analiza wyników programu PISA.

Literatura podstawowa:

Kupisiewicz, Cz. (2012). Dydaktyka. Podręcznik akademicki, Kraków: Impuls (książka dostępna w open access).

Uljens, M. (2006). Dydaktyka szkolna. W: Śliwerski, B. (red.). Pedagogika. vol. 2. Gdańsk: GWP, 105-252.

Literatura uzupełniająca:

Klus-Stańska, D. (2012). Wiedza, która zniewala – transmisyjne tradycje w szkolnej edukacji. „Forum Oświatowe” 1(46), 21-40.

Klus-Stańska, D. (2019). Wiedza osobista uczniów jako punkt zwrotny w teorii i praktyce dydaktycznej. „Kwartalnik Pedagogiczny” 1(251), 7-20.

Retter, H. (2010). John Dewey jako pedagog reform i wychowania do demokracji. W: Melosik, Z., Śliwerski, B. (red.). Edukacja alternatywna w XXI wieku. Poznań, Kraków: Impuls, 91-100.

obowiązkowe

w sali

Zajęcia dostarczają podstawową wiedzę umożliwiającą rozumienie procesu dydaktycznego, stanowiąc teoretyczną podbudowę dla metodyk szczegółowych i zajęć specjalnościowych z pedagogiki. Celem zajęć w szczególności jest: zapoznanie studenta z dydaktyką jako działem pedagogiki wraz z jej podstawowymi kategoriami pojęciowymi i konceptualizacjami; kształtowanie umiejętności odniesienia teorii do praktyki edukacyjnej z uwzględnieniem realiów szkoły polskiej.

Zajęcia obejmują następujące treści programowe:

Dydaktyka jako dział pedagogiki: pojęcie „dydaktyka”; rozwój dydaktyki jako nauki; przedmiot i funkcja dydaktyki ogólnej i dydaktyk szczegółowych; budowa standardowych opracowań z dydaktyki polsko- i niemieckojęzycznej – różne ujęcia dydaktyki; analiza podstawowych pojęć: wychowanie, nauczanie, kształcenie, edukacja.

Podstawowe kategorie pojęciowe teorii kształcenia.

Dialogiczne podstawy edukacji: przesłanki filozoficzne dialogicznego ujęcia edukacji; przejście od filozofii do praktyki edukacyjnej; wpływ relacji uczeń – nauczyciel na jakość procesu kształcenia; idea podmiotowości w edukacji.

Metody nauczania: definicja metod nauczania; różne podziały metod; szczegółowe sposoby pracy nauczyciela z uczniami; zależność metod od form kształcenia, treści i środków; modele dydaktyczne.

Cele edukacyjne: definicja celów edukacyjnych; kategoryzacja celów; sposoby formułowania różnych kategorii celów.

Zasady nauczania: definicja, klasyfikacja i charakterystyka zasad nauczania.

Treści nauczania: definicja treści nauczania; elementy treści nauczania; dobór treści nauczania.

Środki dydaktyczne: klasyfikacja środków dydaktycznych; dobór środków dydaktycznych; współczesne media jako środki dydaktyczne.

Formy organizacji nauczania: klasyfikacja form organizacyjnych nauczania; formy organizacyjne w praktyce edukacyjnej.

Kształcenie zintegrowane i integracyjne: definicja, założenia i cele kształcenia zintegrowanego i integracyjnego; kształcenia zintegrowanego i integracyjnego w praktyce edukacyjnej.

Proces uczenia się i nauczania: wybrane koncepcje uczenia się i nauczania.

System szkolny w Polsce w kontekście porównawczym. Ewaluacja kształcenia szkolnego.

Nauczyciel – status zawodowy: rola zawodowa nauczyciela; wymagane kwalifikacje; stopnie awansu zawodowego; planowanie rozwoju zawodowego.

Literatura podstawowa:

B.D. Gołębniak, Proces kształcenia, w: Pedagogika. Podręcznik akademicki, red. Z. Kwieciński, B. Śliwerski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2019, s. 857-979.

Cz. Kupisiewicz, Dydaktyka. Podręcznik akademicki, Impuls, Kraków 2012.

Literatura uzupełniająca:

D. Klus-Stańska, Paradygmaty dydaktyki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2018.

M. Uljens, Dydaktyka szkolna, w: B. Śliwerski (red.), Pedagogika, GWP, Gdańsk, t. 2, s. 105-252.

*Podstawowe dla danego tematu pozycje bibliograficzne są podawane podczas zajęć.