Etyka filozoficzna

obowiązkowe

w sali

Student poznaje najważniejsze kierunki w etyce oraz myśl wybitnych filozofów uprawiających etykę. Zdobywa umiejętność samodzielnego stawiania i rozwiązywania pytań z zakresu nauki o moralności oraz krytycznego korzystania ze źródeł i opracowań filozoficznych dotyczących zagadnień etycznych.

Zajęcia dostarczają syntetycznej wiedzy dotyczącej etyki filozoficznej oraz przesłanek metodologicznych koniecznych do zrozumienia problemów moralnych poruszanych przez filozofów. Celem zajęć jest wprowadzenie studentów w problematykę związaną z etyką filozoficzną, jej kierunkami, zapoznanie z sylwetkami i poglądami wybitnych filozofów uprawiających refleksję moralną, a także ukazanie związków zachodzących pomiędzy filozofią a etyką filozoficzną. Zajęcia mają za zadanie wykształcić w studentach umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów etycznych oraz wzbudzić pragnienie dalszego zdobywania wiedzy z etyki filozoficznej. Dzięki zajęciom studenci nabywają umiejętności stosowania wiedzy filozoficznej przy podejmowaniu zagadnień etycznych.

Zagadnienia

1. Definicje pojęcia etyka.

2. Rodzaje etyki:

a) Etyka filozoficzna i teologiczna

b) Etyka heteronomiczna i niezależna/autonomiczna

c) Etyka ogólna i szczegółowa

d) Etyka opisowa i normatywna

e) Etyka formalna i materialna

f) Etyka subiektywistyczna i obiektywistyczna (realizm moralny)

g) Etyka naturalistyczna, antynaturalistyczna i emotywistyczna

h) Etyka motywistyczna, deontologiczna i konsekwencji

i) Etyka relatywizmu aksjologicznego i absolutyzmu aksjologicznego

j) Etyka relatywizmu sytuacyjnego i pryncypalizm etyczny

k) Etyka relatywizmu kulturowego i uniwersalizm etyczny

l) Etyka klasyczna i nieklasyczna (współczesna)

3. Etyka grecka w okresie homeryckim i pohomeryckim.

4. Etyka sofistów.

5. Perfekcjonistyczna etyka Sokratesa.

6. Cynicy.

7. Etyka Platona.

8. Eudajmonistyczna etyka Arystotelesa.

9. Etyka stoików.

10. Hedonizm w etyce Epikura.

11. Renesansowa etyka Mikołaja Reja w Żywocie człowieka poczciwego.

12. Koncepcja prawa naturalnego i umowy społecznej w etyce J. Locke’a i J. J. Rousseau.

13. Etyka I. Kanta.

14. Utylitaryzm J. Benthama i J. S. Milla.

15. Etyka klasowa Karola Marksa.

16. Etyka Fryderyka Nietzschego.

17. Etyka czci dla życia Alberta Schweitzera.

18. Intuicjonizm w etyce Shaftesbury’ego i Moore’a.

19. Emotywizm Stevensona.

20. Etyka Tadeusza Kotarbińskiego.

Literatura podstawowa: P. Vardy, P. Grosch, Etyka, Poznań 1995; A. MacIntyre, Krótka historia etyki, Warszawa 1995.

Literatura uzupełniająca: S. Andersen, Wprowadzenie do etyki, Warszawa 2003.; J. Hołówka, Etyka w działaniu, Warszawa 2001; T. Ślipko, Zarys etyki ogólnej, Kraków 2004; tenże, Zarys etyki szczegółowej, t. 1-2, Kraków 2005; T. Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1966; tenże, Pisma etyczne, Wrocław 1987; M. Ossowska, Podstawy nauki o moralności, Warszawa 1957; R. B. Brandt, Etyka. Zagadnienia etyki normatywnej i metaetyki, Warszawa 1996; R. M. Leszczyński, „Etyka czci dla życia” Alberta Schweitzera, „Jednota”, nr. 1-2/2003, s. 9-11; tenże, Mikołaj Rej i wychowanie dla cnoty w „Żywocie człowieka poczciwego”. Studium filozoficzno-teologiczne, Warszawa 2020; Z. Łyko, Etyka, Podkowa Leśna 2006; I. Lazari-Pawłowska, Etyka. Pisma wybrane, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992; S. Jedynak, Z teorii i historii etyki, Warszawa 1983; V. Bourke, Historia etyki, Poznań 1994.

WIEDZA

K2_W01 zna i rozumie w pogłębiony sposób złożone zależności między głównymi subdyscyplinami filozoficznymi, także w wymiarze historycznym

K2_W02 ma gruntowną, wieloaspektową i podbudowaną teoretycznie znajomość metod badawczych, interpretacji tekstu z zakresu etyki filozoficznej i strategii argumentacyjnych głównych subdyscyplin filozoficznych

K2_W03 ma zaawansowaną, uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę o bieżącym stanie badań w zakresie głównych subdyscyplin filozoficznych i zna ich tendencje rozwojowe

K2_W04 zna dogłębnie terminologię etyczną na poziomie rozszerzonym, w tym w języku obcym, i zna terminologię z zakresu pokrewnych dyscyplin humanistycznych

K2_W07 ma rozszerzoną i teoretycznie usystematyzowaną wiedzę o miejscu i znaczeniu etyki w relacji do innych nauk oraz dogłębnie rozumie specyfikę przedmiotową i metodologiczną etyki filozoficznej

UMIEJĘTNOŚCI

K2_U01 samodzielnie wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i integruje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych

K2_U02 samodzielnie interpretuje teksty z zakresu etyki filozoficznej, dobierając właściwe metody badawcze, komentuje i konfrontuje tezy i założenia pochodzące z różnych tekstów, analizuje złożone argumenty teologiczne i ustala związki logiczne

K2_U03 twórczo wykorzystuje wiedzę filozoficzną i metodologiczną w formułowaniu hipotez i konstruowaniu krytycznych argumentacji, na podstawie własnej analizy źródeł i poglądów innych autorów

K2_U11 samodzielnie zdobywa wiedzę i poszerza umiejętności badawcze oraz potrafi ukierunkowywać innych w tym zakresie

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

K2_K01 zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego

K2_K03 wykazuje wrażliwość na problemy i potrzeby społeczne i religijne różnych środowisk oraz jest gotowy do inicjowania i inspirowania działań na rzecz osób i środowisk wymagających opieki, pomocy i szczególnej troski, organizując współpracę z otoczeniem oraz wyspecjalizowanymi instytucjami i organizacjami edukacyjnymi, społecznymi i kościelnymi

K2_K07 ma świadomość znaczenia polskiego i światowego dziedzictwa filozoficznego, zarówno w aspekcie teoretycznym, jak i praktycznym, w życiu religijnym, społecznym i kulturalnym, w tym dla rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, oraz aktywnie uczestniczy w działaniach na rzecz jego zachowania i rozwoju

Metody weryfikacji efektów uczenia się.

Z przedmiotu uzyskuje się zaliczenie z oceną. Przedmiot zaliczany jest na podstawie:

a) aktywności studenta w trakcie zajęć/ćwiczeń (K1_K01),

b) jakości dyskursu prowadzonego przez niego w takcie zajęć/ćwiczeń (K1_U02; K1_U03; K1_U04),

c) pozytywnego zaliczenia przedmiotu przez studenta w formie pracy pisemnej (K1_W01; K1_W03; K1_W07; K1_U03).

Kryteria oceniania.

Ocena niedostateczna: Student nie posiada podstawowej wiedzy na temat etyki filozoficznej, szkół i filozofów, którzy ją tworzyli.

Ocena dostateczna: Student posiada podstawową wiedzę na temat etyki filozoficznej, szkół i filozofów, którzy ją tworzyli.

Ocena dobra: Student posiada gruntowną wiedzę na temat etyki filozoficznej, szkół i filozofów, którzy ją tworzyli.

Ocena bardzo dobra: Student posiada specjalistyczną wiedzę na temat etyki filozoficznej, szkół i filozofów, którzy ją tworzyli. Potrafi przeprowadzić argumentację na rzecz poglądów etycznych wybranych filozofów, a także zbijać poglądy etyków, z którymi się nie zgadza.

Składniki oceny w procentach:

Udział w zajęciach 20%

Aktywność na zajęciach 20%

Praca pisemna 60%

Student posiadający zgodę na Indywidualną organizację studiów (IOS) zgłasza się do nauczyciela akademickiego w celu ustalenia indywidualnego toku pracy i zasad uzyskania zaliczeń (oraz przystąpienia do egzaminu).