Diagnoza pedagogiczna

mieszany: w sali i zdalnie

Celem wykładu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi diagnozowania dla optymalizacji procesu wychowania i kształcenia. Z uwzględnieniem celów szczegółowych: profilaktycznych, terapeutycznych, prognostycznych. W tym również nabycie przez studentów wiedzy dotyczącej metod diagnozowania, podstawowych technik, umiejętności formułowania pytań diagnostycznych i całościowego ujmowania procesu diagnozy. Przybliżenie roli i zadań diagnozy psychopedagogicznej w pracy opiekuńczej, wychowawczej, terapeutycznej.

Bloki tematyczne

1. Podstawy diagnozy, w tym:

- etymologia, pojęcie diagnozy, tło historyczne, podstawowe pojęcia z dziedziny;

- proces diagnozy, etapy i ogniwa diagnozy, cel diagnozy, rodzaje i typy diagnoz, norma w diagnozie.

2. Rola badacza – diagnosty:

- kontakt diagnostyczny (dyspozycje diagnosty, wyznaczniki),

- opór jako przejaw zaburzeń w kontakcie diagnostycznym

- zdolności i kompetencje wyznaczające profesjonalizm diagnosty,

- błędy i wadliwe nastawienie diagnosty,

- katalog podstawowych reguł i zasad diagnozowania,

- etyczne aspekty diagnozy.

3. Podstawy diagnostyki.

4. Podstawowe techniki diagnostyczne (rozmowa i wywiad, ankieta, obserwacja, analiza dokumentów i wytworów).

5. Projektowanie oddziaływań edukacyjnych, wychowawczych, profilaktycznych, terapeutycznych (ogólne wskazówki).

Celem zajęć jest dostarczenie studentom syntetycznej wiedzy dotyczącej:

- Podstawy diagnozy (w tym: proces diagnozy, cel diagnozy, etapy i ogniwa diagnozy, pytania diagnostyczne, rodzaje diagnoz, norma w diagnozie),

- Charakteru diagnozy pedagogicznej (z elementami diagnozy psychopedagogicznej),

- Badań diagnostycznych w pedagogice (i psychopedagogice),

- Podstaw diagnozy jednostki, grupy, środowisk wychowawczych, dydaktycznych,

- Projektowania odpowiednich oddziaływań edukacyjnych, wychowawczych, profilaktycznych, terapeutycznych, interwencyjnych, prognostycznych.

Literatura podstawowa:

Guziuk-Tkacz M., Badania diagnostyczne w pedagogice i psychopedagogice, Warszawa 2011

Jarosz E., Wysocka E., Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006

Wysocka E., Człowiek a środowisko życia, podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy, Warszawa 2007

Literatura uzupełniająca:

Fleck-Bangert R., O czym mówią rysunki dzieci, Kielce 2004

Frydrychowicz A., Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa 1996

Janowski A., Poznawanie uczniów, Warszawa 1975

Jarosz E., Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Warszawa 2006

Kawula S., Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo-wychowawczych środowiska rodzinnego, Toruń 1980

Konarzewski K., Jak uprawiać badania oświatowe... Warszawa 2000

Kuszak K., Dynamika rozwoju samodzielności dziecka w wieku przedszkolnym, Poznań 2006

Lepalczyk I., Bandura J., Elementy diagnostyki pedagogicznej, Warszawa 1987

Lepalczyk I., Marynowicz-Hetka E., Instytucjonalna pomoc dziecku i rodzinie. Diagnozy i propozycje, Warszawa 1989

Marzec-Holka K., Wybrane zagadnienia diagnostyki pedagogicznej, Bydgoszcz 1990

Nalaskowski S., Metody badań i diagnozowania w edukacji, Toruń 2000

Niemierko B., Ocenianie szkolne bez tajemnic, Warszawa 2002

Nikitorowicz J. (red.) Współczesne dylematy diagnostyczne i metodyczne w opiece i wychowaniu, Olecko 2003

Nowacki T., Teczka biograficzna ucznia, Warszawa 1977

Oster G. D., Gould P., Rysunek w psychoterapii, Gdańsk 2002

Palka S., Orientacje w metodologii badań pedagogicznych, Kraków 1998

Pilch T., Bauman T., Zasady badań pedagogicznych. Strategie jakościowe i ilościowe, Warszawa 2001

Rubacha K., Metodologia badań nad edukacją, Warszawa 2008

Sęk H., Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność, Poznań 1984

Skałbania B., Diagnostyka pedagogiczna. Wybrane obszary badawcze i rozwiązania praktyczne, Kraków 2011

Socha W., Wybrane problemy z diagnostyki i organizacji środowiska wychowawczego, Lublin 1984

Sujak-Lesz K. (red.) Edukacja elementarna a diagnoza pedagogiczna, Warszawa 2002

Stierlin M., Rucker- Embden I., Wetzel N., Wirsching M., Pierwszy wywiad z rodziną, Gdańsk 1999

Tomczak J., Kwestionariusz diagnozy i narzędzia badawcze w terapii pedagogicznej, Warszawa 2005

WallonP., Cambier A., Engelhart D., Rysunek dziecka, Warszawa 1993

Wysocka E., Diagnostyka pedagogiczna. Nowe obszary i rozwiązania, Kraków 2013

Zaczyński W., Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1995

Ziemski S., Problemy dobrej diagnozy, Warszawa 1973

w zakresie WIEDZY absolwent:

PED2A_W13 ma pogłębioną i uporządkowaną wiedzę o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących, P7U_W, P7S_WG

NAU2A_W02 zna i rozumie klasyczne i współczesne teorie rozwoju człowieka, wychowania, uczenia się i nauczania lub kształcenia (ze szczególnym uwzględnieniem mediów i nowoczesnych technologii w procesie kształcenia i wychowania) oraz ich wartości aplikacyjne P7U_W, P7S_WG

NAU2A_W03 zna i rozumie rolę nauczyciela-wychowawcy w modelowaniu postaw i zachowań uczniów i wychowanków, P7U_W, P7SW_K

w zakresie UMIEJĘTNOŚCI absolwent:

PED2A_U06 posiada rozwinięte umiejętności badawcze: rozróżnia orientacje w metodologii badań pedagogicznych, formułuje problemy badawcze i hipotezy związane z prostymi problemami badawczymi, dobiera adekwatne metody, techniki i konstruuje narzędzia badawcze; opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej subdyscypliny pedagogiki, P7U_U, P7S_UW

NAU2A_U03 potrafi rozpoznawać potrzeby, możliwości i uzdolnienia uczniów oraz projektować i prowadzić działania wspierające integralny rozwój uczniów, ich aktywność i uczestnictwo w procesie kształcenia i wychowania oraz w życiu społecznym, P7U_U, P7S_UO

w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH absolwent:

PED2A_K05 jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalny oraz przestrzegania i rozwijania zasad etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą pracą, poszukuje optymalnych rozwiązań i możliwości korygowania nieprawidłowych działań pedagogicznych, P7U_K, P7S_KR

NAU2A_K01 jest gotów do budowania relacji opartej na wzajemnym zaufaniu między wszystkimi podmiotami procesu wychowania i kształcenia, w tym rodzicami lub opiekunami ucznia, oraz włączania ich w działania sprzyjające efektywności edukacyjnej jest gotów do, P7U_K, P7S_KO

SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

bieżąca ocena wynikająca z zaangażowania w dyskusję podczas zajęć,

znajomość literatury tematu,

obecność na zajęciach,

prezentacja multimedialna,

praca zaliczeniowa.

Zajęcia będą się odbywać naprzemiennie w sposób synchroniczny (zajęcia stacjonarne w sali, w budynku Akademii) oraz asynchroniczny (wykonywanie przez studentów zadań zleconych przez prowadzącego na platformie Teams). Obowiązuje następujący schemat: w pierwszym tygodniu zajęć wykład odbędzie się w sposób synchroniczny (stacjonarnie w Akademii), w drugim tygodniu zajęcia odbędą się w sposób asynchroniczny (na platformie Teams) itp. Terminarz zajęć podany jest na platformie Teams.

Warunki zaliczenia zajęć:

1. Obecność studenta na wykładach odbywających się synchronicznie (wykład stacjonarny w budynku Akademii) (1 punkt ECTS). Dozwolone są dwie nieobecności.

2. Wywiązanie się studenta ze wszystkich zadań zleconych przez prowadzącą i umieszczanych w aplikacji Teams w ramach zajęć prowadzonych asynchronicznie (nie odbywających się w czasie rzeczywistym) (1 punkt ECTS). Rozliczanie tych zadań odbywa poprzez Teams.

3. Przygotowanie i przedstawienie prezentacji multimedialnej z przydzielonego obszaru tematycznego - 1 punkt ECTS.

4. Praca zaliczeniowa z Teams - 1 punkt ECTS.

Suma: 4 punkty ECTS

W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu dwóch nieusprawiedliwionych [np. zwolnieniem lekarskim] nieobecności, student zobowiązany jest do napisania dodatkowej pracy pisemnej związanej z tematyką zajęć.