Filozoficzne podstawy pedagogiki

obowiązkowe

Przedmiot jest elementem kształcenia kierunkowego. Zajęcia są prowadzone dla studentów na kierunku pedagogika oraz na kierunku pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna. Udział w wykładzie nie wymaga ukończenia kursów wstępnych. Podczas zajęć dążymy do uświadomienia i analizy filozoficznych przesłanek wiedzy pedagogicznej z uwzględnieniem wielości kierunków pedagogiki współczesnej.

mieszany: w sali i zdalnie

Zajęcia dostarczają systematyczną wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne w zakresie filozoficznych podstaw pedagogiki oraz ich implikacji teoretycznych i praktycznych z uwzględnieniem różnych kierunków pedagogiki współczesnej. Celem zajęć w szczególności jest: 1) rekonstrukcja filozoficznej genezy pedagogiki jako dyscypliny naukowej, 2) poznanie filozoficznych i naukoznawczych przesłanek kierunków pedagogiki współczesnej, 3) rozwój orientacji w podejściach teoretycznych i metodologicznych w pedagogice, ideologiach wychowawczych oraz w antynomiach występujących w teoretycznej refleksji edukacyjnej, 4) poznanie związków pomiędzy założeniami filozoficznymi a współczesnymi nurtami przemian oświatowych, 5) kształtowanie umiejętności mentalnych oraz kompetencji społecznych w zakresie działalności pedagogicznej.

Filozoficzna geneza wiedzy pedagogicznej: pedagogika filozoficzna i filozoficzna teoria wychowania. Zróżnicowanie filozoficznych podstaw pedagogiki i mapa kierunków pedagogiki współczesnej.

Filozoficzne podstawy pedagogiki analityczno-empirycznej: pozytywistyczny wzorzec nauki. Powstanie pedagogiki eksperymentalnej i behawioryzmu. Implikacje pedagogiczne: operacjonalizacja empiryczna procesów edukacyjnych, curricularne teorie uczenia się i nauczania, teorie pomiaru dydaktycznego. Empiryczna nauka o wychowaniu a humanistyczna pedagogika filozoficzna.

Filozoficzne podstawy pedagogiki humanistycznej jako pedagogiki kultury: neohumanistyczny wzorzec nauki. Powstanie pedagogiki kultury. Pedagogika kultury jako pedagogika ludzkiej duchowości. Nauki przyrodnicze a nauki humanistyczne (antynaturalistyczne uprawomocnienie pedagogiki). Rozumienie jako kategoria filozoficzna, metodologiczna i egzystencjalno-edukacyjna. Pojęcie kształcenia ogólnego; wychowanie jako przyswajanie kulturowo danych sensów i wartości. Implikacje dla dydaktyki szkolnej.

Filozoficzne podstawy pedagogiki hermeneutycznej i hermeneutyki pedagogicznej. Pojęcie hermeneutyki i jej charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Hermeneutyczna reinterpretacja pedagogiki kultury. Hermeneutyka pedagogiczna jako koncepcja teorii edukacji i jako koncepcja metodologii badań pedagogicznych.

Filozoficzne podstawy pedagogiki fenomenologicznej i fenomenologii pedagogicznej. Pojęcie fenomenologii i jej charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Fenomenologiczny opis wychowania. Pedagogika fenomenologiczna i jej implikacje metodologiczne.

Filozoficzne podstawy pedagogiki egzystencjalno-dialogicznej. Pojęcie egzystencjalizmu i jego charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Dialogiczne „poszerzenie” egzystencjalizmu: filozofia dialogu. Pedagogiczne kategorie filozofii egzystencjalno-dialogicznej. Implikacje dla dydaktyki szkolnej.

Filozoficzne podstawy pedagogiki personalistycznej. Pojęcie personalizmu i jego charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Filozofia osoby: podstawy tomistyczne i inspiracje dialogiczne. Filozofia personalistyczna a myślenie o wychowaniu. Implikacje dla dydaktyki szkolnej.

Filozoficzne podstawy pedagogiki pragmatyzmu i progresywizmu pedagogicznego. Pojęcie pragmatyzmu i jego charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Kategorie pragmatycznej koncepcji wychowania i nauczania. Implikacje dla dydaktyki szkolnej. Neopragmatyzm a hermeneutyka i teoria krytyczna.

Filozoficzne podstawy pedagogiki krytycznej. Pojęcie teorii krytycznej i jej charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Teoria krytyczna a teoria tradycyjna. Recepcja teorii krytycznej w pedagogice. Implikacje dla dydaktyki szkolnej.

Filozoficzne podstawy pedagogika konstruktywistycznej. Pojęcie konstruktywizmu i jego charakterystyka filozoficzna i naukoznawcza. Implikacje dla dydaktyki szkolnej.

Literatura podstawowa:

Gutek, G.L. (2003). Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji. Gdańsk: GWP.

Krüger, H.H. (2005). Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk: GWP.

Literatura uzupełniająca:

Kwieciński, Z., Śliwerski, B., red. (2019). Pedagogika. Podręcznik akademicki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (adekwatne rozdziały).

*Podstawowe dla danego tematu pozycje bibliograficzne są podawane podczas zajęć.

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

A1.W1. Kulturowe, antropologiczne, aksjologiczne i socjologiczne opisy współczesności`; funkcje edukacji w życiu społeczeństw i egzystencji jednostek, typy i rolę ideologii w życiu społecznym, ulokowanie społeczne, blokady i możliwości rozwojowe różnych grup społecznych oraz elementy socjologii edukacji.

W zakresie umiejętności absolwent potrafi:

A.1.U1. wykorzystać posiadaną wiedzę teoretyczną w sposób refleksyjny i krytyczny, poprawnie konstruować rozbudowane ustnie i pisemnie wypowiedzi dotyczące różnych zagadnień pedagogicznych.

W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:

A.1.K.1. docenienia znaczenia pedagogiki dla rozwoju osoby i prawidłowych więzi w środowiskach społecznych

Weryfikacja efektów uczenia jest prowadzona na różnych etapach kształcenia poprzez:

- bieżącą ocenę pracy studenta w trakcie zajęć,

- opracowanie wypracowań pisemnych,

- pisemną pracę egzaminacyjną.

1. Uznawanie efektów uczenia się w trybie nauki na odległość

• Realizacja zajęć na odległość nie narusza art. 63 ust. 1 Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym;

• Utrzymuje się liczbę punktów ECTS przypisaną określonemu przedmiotowi w realizowanym programie studiów;

• Punkt ECTS nadal odpowiada 25–30 godzinom pracy studenta obejmującym zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, organizowanym przez uczelnię oraz indywidualną pracę studenta związaną z tymi zajęciami.

2. Ocena postępów uczenia się na odległość

• Nauczyciel akademicki zapewnia studentom informację zwrotną dotyczącą ich postępów w nauce za pośrednictwem USOS, maila służbowego w domenie chat.edu.pl; aplikacji Teams/platformy e-ChAT

• Nauczyciel może ustalić w okresie obowiązywania szczególnych zasad postępowania w okresie pandemii COVID-19 zmianę dotychczasowych zasad oceniania cząstkowego i końcowego przy zapewnieniu jawności reguł postępowania i informowania studentów o tejże zmianie. Zmiana może dotyczyć wyłącznie formy zaliczenia lub egzaminu końcowego (ze zdalnego na stacjonarny przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa higienicznego i sanitarnego)

• postępach w nauce przeznaczona jest uczelniana platforma zdalnego nauczania lub inne tego typu narzędzie (Teams, Moodle, USOS)

• Nauczyciel wyznacza termin konsultacji online dla studentów na platformie zdalnego nauczania (Teams oraz w USOS) lub/i lub stacjonarnie po wcześniejszym uzgodnieniu terminu drogą mailową.

• Wszelkie aktywności związane z monitorowaniem uczenia się studentów i udzielania im informacji zwrotnej są zapisywane w w aplikacji Teams i/lub na platformie Moodle.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest realizacja wszystkich efektów uczenia się, zgodnie z programem kształcenia. Efekty będą weryfikowane na podstawie oceny jakości dyskursu podczas zajęć oraz egzaminu.

Przedmiot kończy się egzaminem. Egzamin polega na udzieleniu odpowiedzi na pytania wybrane z zakresu całości zrealizowanego materiału. Egzamin w sali może mieć formę pisemną lub ustną. W przypadku egzaminu ustnego prowadzący zajęcia sporządza protokół. Egzamin obejmuje ocenę odpowiedzi na 3 pytania. Dwa pytania mają charakter szczegółowy, pytanie trzecie – charakter problemowy. Pytania szczegółowe są oceniane na skali od 1 do 4. Pytanie problemowe jest oceniane na skali od 1 do 8. Do zdania egzaminu jest konieczne uzyskanie minimum 50% punktów.

W wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się zdanie egzaminu na podstawie dwóch prac pisemnych. Każda z tych prac powinna obejmować co najmniej 4 strony znormalizowanego tekstu (4 strony x 2 zagadnienia = 8 stron). Czcionka Times New Roman 12; interlinia 1,5; marginesy 2,5. Tematykę prac ustala prowadzący zajęcia. Prace przesyłamy za pośrednictwem USOSMail.

Nie dotyczy.