Pedagogika opiekuńcza

obowiązkowe

mieszany: w sali i zdalnie

Zajęcia poświęcone są szerokiej prezentacji zagadnień z zakresu pedagogiki opieki, ze szczególnym uwzględnieniem elementów stanowiących podstawę pracy opiekuńczej. Do celów bardziej szczegółowych należy: zapoznanie z historią opieki nad dzieckiem, jej przedstawicielami i ich systemami wychowania, poznanie współczesnych form opieki nad dzieckiem, kształtowanie wrażliwości na potrzeby opiekuńcze innych osób oraz nabycia umiejętności planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej.

WYKŁADY

Rozwój pedagogiki opieki i jej dylematy, opieka (struktura opieki, kategorie opieki); stosunek opiekuńczy; proces opieki; funkcje opieki (homeostatyczna; egzystencjalno-generatywna, regulacyjna , usamodzielniająca, socjalizacyjna); opieka a wychowanie; wychowanie przez opiekę i wychowanie opiekuńcze ( wychowanie przez opiekę w praktyce pedagogicznej J. H. Pestalozziego, J. Korczaka, A. Makarenki); zasady opieki wychowawczej (znaczenie kontaktu, zasady prawidłowej komunikacji w opiece i wychowaniu); planowanie pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych (podstawowe kategorie treściowe planu, źródła treściowe planu, tok planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej w skali placówki, zasady planowania); metodologia badań pedagogiki opiekuńczej, problemy pomiaru.

ĆWICZENIA

Opieka nad dzieckiem w wybranych krajach Europy (Szwecja, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Dania); działalność opiekuńcza III sektora; dziecko w rodzinie dysfunkcyjnej; znęcanie się nad dzieckiem w rodzinie; umieszczanie dziecka w placówce; zorganizowane formy opieki nad dzieckiem (placówki wsparcia dziennego, rodzina adopcyjna, rodzina zastępcza, pogotowie opiekuńcze, rodzinny dom dziecka, wioska dziecięca – SOS, dom dziecka, szkoła); planowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej.

Literatura podstawowa:

Badora S., Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej, Tarnobrzeg 2009.

Dąbrowski Z., Pedagogika opiekuńcza w zarysie. T.1-2 Olsztyn 2000.

Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, red. J. Brągiel, S. Badora, Opole 2005.

Górnicka B., Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej-wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki, Uniwersytet Opolski, Opole 2015.

Hrynkiewicz J., Odrzuceni. Analiza procesu umieszczania dzieci w placówkach opieki, Warszawa 2006.

Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne, red. D. Apanel, Kraków 2009.

Opieka i wychowanie w instytucjach wsparcia społecznego. Diagnoza i kierunki rozwoju, red. R. Szczepanik, J. K. Wawrzyniak, Łódź 2012.

Pedagogika opiekuńcza. Perspektywa myślenia o rodzinie, Difin SA, Warszawa 2015.

Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. E. Jundziłł, R. Pawłowska, Gdańsk 2008.

Literatura uzupełniająca:

Cichy B., Pedagog czynu – Kazimierz Jeżewski, Warszawa 1978.

Grzybek G., Etyka rozwoju a pedagogika opiekuńcza, Rzeszów 2013

Jakubowki M, Moskal F., Poglądy klasyków pedagogiki opiekuńczej na rolę opiekuna – wychowawcy, Częstochowa 1971.

Jarosz E., Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna, Katowice 2009.

Kamiński A., Kulpiński F., Skalska Z., Pedagogika opiekuńcza Józefa Czesława Babickiego, Warszawa 1980.

Kawula S., Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo-wychowawczych środowiska rodzinnego, Toruń 1978.

Kelm A., Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000.

Lewin A., Tryptyk pedagogiczny: J. Korczak – Makarenko – Freinet, Warszawa 1986.

Łuczyńska B., Fenomen H. Jordana, naukowca, lekarza, społecznika, propagatora prawa dziecka do ruchu i rekreacji, Kraków 2002.

Sieroctwo społeczne i jego kompensacja, red. M. Heine, G. Gajewska, Zielona Góra 1999.

Pyrzyk I., Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej, Toruń 1998.

System opieki kompensacyjnej w zjednoczonej Europie, red. D. Marzec, S. Badora, Kraków 2002.

Tożsamość oraz dylematy pedagogiki opiekuńczej, red. A. Olubiński, Toruń 2002.

Węgierski Z. Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń 2006.

Węzłowe problemy opieki i wychowania w domu dziecka, red. Z. Dąbrowski, Olsztyn 1997.

Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki. Pod red. M. Kolankiewicz, Warszawa 1998.

w zakresie WIEDZY:

PED2A_W01 zna w zaawansowanym stopniu terminologię używaną w pedagogice oraz jej zastosowanie w dyscyplinach pokrewnych na poziomie rozszerzonym, P6U_W,P6S_WG

NAU2AR_W01 zna i rozumie w sposób zaawansowany, podstawy pedagogiki opiekuńczej: definicje, pojęcia, zakresy, rys historyczny, przedstawicieli pedagogiki opiekuńczej – twórców i ich dzieła, P6U_W, P6S_WK

w zakresie UMIEJĘTNOŚCI:

PED2A_U02 potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych

problemów opiekuńczo-wychowawczych, P6U_W, P6S_WG

NAU 2 AR_U0 3 potrafi intepretować problemy opiekuńcze w instytucjach, placówkach oświatowych i ośrodkach o charakterze resocjalizacyjno -wychowawczym;P6 U_U, P6 S_UO.

w zakresie KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH:

PED2A_K06 jest gotów do ponoszenia odpowiedzialności za własne przygotowanie do pracy, za podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, P6U_K, P6S_KR

Sposoby weryfikacji efektów uczenia się:

-bieżąca ocena zaangażowania w dyskusję podczas zajęć,

-prezentacja multimedialna na wskazany temat,

-egzamin końcowy pisemny.

BILANS PUNKTÓW ECTS: 0,5 ECTS – 15 godzin kontaktowych - ćwiczenia; 0,5 ECTS – 15 godzin kontaktowych - wykłady, 1,5 ECTS - 45 godzin realizacja tematów na platformie e-ChAT, czytanie wskazanej literatury i wykonywanie zadań, 0,5 ECTS - 15 godzin, przygotowanie i zaprezentowanie przed grupą treści na zadany przez wykładowcę temat, 1 ECTS – 30 godzin, przygotowanie do egzaminu

Wykład:

warunkiem przystąpienia do egzaminu jest aktywność i obecność na zajęciach (w przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu nieusprawiedliwionych nieobecności student zobowiązany jest do przygotowania prezentacji multimedialnej na wskazany przez wykładowcę temat oraz przedstawienia jej na forum grupy) oraz wykonanie wszystkich aktywności na platformie e-ChAT.

Na ocenę końcową składa się: ocena z wykonanych aktywności na platformie (50% - - zaliczenie części internetowej oznacza uzyskanie co najmniej 60% możliwych do uzyskania punktów ze wszystkich zadań obowiązkowych) oraz ocena z egzaminu pisemnego (50%).

Ocena zajęć na e-ChAT: 60%-67% - 3.0.; 68%-75% - 3,5; 76% - 83% - 4.0; 84% - 92% -4,5; 93%-100% - 5.0

Egzamin w formie pisemnej: ocena niedostateczna – student nie potrafi odpowiedzieć na pytania; ocena dostateczna – student udziela odpowiedzi na poziomie podstawowym; ocena dobra – student udziela odpowiedzi w szerszym zakresie ale nie wyczerpuje tematu; ocena bardzo dobra – student udziela odpowiedzi na wszystkie pytania, na poziomie świadczącym o ich dogłębnym zrozumieniu.

Ćwiczenia:

warunkiem dopuszczenia do kolokwium jest obecność na zajęciach na ocenę końcową składają się: przygotowanie do zajęć i udział w dyskusji 50%, przygotowanie prezentacji na wskazany temat i zaprezentowanie jej na forum grupy 50%, obecność na zajęciach i aktywne uczestnictwo - ocena 3; obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo oraz przygotowanie planu pracy opiekuńczo-wychowawczej i zaprezentowanie go na forum grupy – ocena 4; obecność na zajęciach, aktywne uczestnictwo oraz przygotowanie planu pracy opiekuńczo-wychowawczej, jego przedstawienie na forum grupy ćwiczeniowej wraz z inicjowaniem i moderowaniem dyskusji nad problematyką zawartą w nim zawartą-ocena 5.