Pedagogika opiekuńcza

obowiązkowe

w sali

Zajęcia poświęcone są szerokiej prezentacji zagadnień z zakresu pedagogiki opieki, ze szczególnym uwzględnieniem elementów stanowiących podstawę pracy opiekuńczej. Do celów bardziej szczegółowych należy: zapoznanie z historią opieki nad dzieckiem, jej przedstawicielami i ich systemami wychowania, poznanie współczesnych form opieki nad dzieckiem, kształtowanie wrażliwości na potrzeby opiekuńcze innych osób, a także nabywanie umiejętności planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej.

Wykłady:

Rozwój pedagogiki opieki i jej dylematy. Opieka - jej struktura i kategorie. Stosunek opiekuńczy, proces i funkcje opieki. Opieka a wychowanie, wychowanie przez opiekę i wychowanie opiekuńcze. Zasady opieki wychowawczej. Planowanie pracy w placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Metodologia badań pedagogiki opiekuńczej.

Ćwiczenia:

Opieka nad dzieckiem w wybranych krajach Europy. Planowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej. Zorganizowane formy opieki nad dzieckiem. Dziecko w rodzinie dysfunkcyjnej. Znęcanie się nad dzieckiem w rodzinie. Umieszczanie dziecka w placówce.

Literatura podstawowa:

Badora S., Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej, Tarnobrzeg 2009.

Dąbrowski Z., Pedagogika opiekuńcza w zarysie, T. 1-2, Olsztyn 2000.

Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, red. J. Brągiel, S. Badora, Opole 2005.

Górnicka B., Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia. Podręcznik akademicki, Uniwersytet Opolski, Opole 2015.

Hrynkiewicz J., Odrzuceni. Analiza procesu umieszczania dzieci w placówkach opieki, Warszawa 2006.

Opieka i wychowanie – tradycja i problemy współczesne, red. D. Apanel, Kraków 2009.

Opieka i wychowanie w instytucjach wsparcia społecznego. Diagnoza i kierunki rozwoju, red. R. Szczepanik, J. K. Wawrzyniak, Łódź 2012.

Pedagogika opiekuńcza. Perspektywa myślenia o rodzinie, Difin SA, Warszawa 2015.

Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość – przyszłość, red. E. Jundziłł, R. Pawłowska, Gdańsk 2008.

Literatura uzupełniająca:

Cichy B., Pedagog czynu – Kazimierz Jeżewski, Warszawa 1978.

Grzybek G., Etyka rozwoju a pedagogika opiekuńcza, Rzeszów 2013

Jakubowski M., Moskal F., Poglądy klasyków pedagogiki opiekuńczej na rolę opiekuna – wychowawcy, Częstochowa 1971.

Jarosz E., Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna, Katowice 2009.

Kamiński A., Kulpiński F., Skalska Z., Pedagogika opiekuńcza Józefa Czesława Babickiego, Warszawa 1980.

Kawula S., Diagnozowanie potrzeb opiekuńczo-wychowawczych środowiska rodzinnego, Toruń 1978.

Kelm A., Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000.

Lewin A., Tryptyk pedagogiczny: J. Korczak – Makarenko – Freinet, Warszawa 1986.

Łuczyńska B., Fenomen H. Jordana, naukowca, lekarza, społecznika, propagatora prawa dziecka do ruchu i rekreacji, Kraków 2002.

Sieroctwo społeczne i jego kompensacja, red. M. Heine, G. Gajewska, Zielona Góra 1999.

Pyrzyk I., Prekursorzy pedagogiki opiekuńczej, Toruń 1998.

System opieki kompensacyjnej w zjednoczonej Europie, red. D. Marzec, S. Badora, Kraków 2002.

Tożsamość oraz dylematy pedagogiki opiekuńczej, red. A. Olubiński, Toruń 2002.

Węgierski Z., Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń 2006.

Węzłowe problemy opieki i wychowania w domu dziecka, red. Z. Dąbrowski, Olsztyn 1997.

Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki. Pod red. M. Kolankiewicz, Warzawa 1998.

W ZAKRESIE WIEDZY ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE:

O.W1. zagadnienia związane z wiedzą o strukturze i funkcjach systemu edukacji; celach, podstawach prawnych, organizacji i funkcjonowaniu różnych instytucji edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, terapeutycznych, kulturalnych i pomocowych;

O.W2. terminologię używaną w pedagogice (ze szczególnym uwzględnieniem problematyki omawianej w obszarze pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej) rozumie jej źródła oraz zastosowanie w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych;

O.W3. zagadnienia związane z zaawansowaną wiedzą o uczestnikach działalności edukacyjnej, wychowawczej, opiekuńczej, kulturalnej i pomocowej.

W ZAKRESIE UMIEJĘTNOŚCI ABSOLWENT POTRAFI:

O.U1. wykorzystywać zaawansowaną wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów edukacyjnych, wychowawczych, opiekuńczych, kulturalnych i pomocowych, a także motywów i wzorów ludzkich zachowań;

O.U2. posługiwać się szczegółowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań pedagogicznych; generować rozwiązania konkretnych problemów pedagogicznych w zakresie opieki i prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań;

O.U3. podejmować wyzwania zawodowe oraz oceniać przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności pedagogicznej w szczególności w zakresie działań opiekuńczo-wychowawczych.

W ZAKRESIE KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH ABSOLWENT JEST GOTÓW DO:

O.K1. docenienia znaczenia nauk pedagogicznych dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych i odnoszenia zdobytej wiedzy do projektowania działań zawodowych w tym działań opiekuńczych i wychowawczych;

O.K2. wykorzystania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej do budowania warsztatu pracy pedagoga, do zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu;

O.K3. wykazywania wrażliwości i gotowości działania na rzecz osób wymagających opieki, pomocy i szczególnej troski.

SPOSOBY WERYFIKACJI EFEKTÓW UCZENIA SIĘ:

Weryfikacja efektów uczenia się prowadzona jest na różnych etapach kształcenia poprzez:

a) bieżącą ocenę pracy studenta w trakcie trwania zajęć (prezentacje, referaty, opracowania pisemne, aktywność, itp.),

b) egzaminy modułowe lub przedmiotowe.

Weryfikacja obejmuje wszystkie kategorie efektów (wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne).

Sposoby weryfikacji modułowych efektów uczenia się są określone w sylabusach przedmiotowych. Sylabus precyzuje warunki zaliczenia przedmiotu/modułu.

BILANS PUNKTÓW ECTS: 0,5 ECTS – 15 godzin kontaktowych – wykłady, 1 ECTS – 30 godzin kontaktowych – ćwiczenia, 0,5 ECTS – 15 godzin, czytanie wskazanej literatury i wykonywanie zadań, 1 ECTS – 15 godzin, przygotowanie i zaprezentowanie przed grupą treści na zadany przez wykładowcę temat, 2 ECTS – 30 godzin, przygotowanie do egzaminu.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest: obecność i aktywność na zajęciach (w przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu nieusprawiedliwionych nieobecności student zobowiązany jest do przygotowania dodatkowych zadań na wskazany przez wykładowcę temat oraz przedstawienie ich na forum grupy).

Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest: obecność i aktywność na zajęciach, przygotowanie planu pracy opiekuńczo-wychowawczej i przedstawienie go na forum grupy oraz przygotowanie prezentacji na wskazany temat i zaprezentowanie jej na forum grupy.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z wykładu i ćwiczeń.